Bibiana Crespo-Martín mintzatuz burúz Jaume Plensa-ren obra (2024). "Como se ha explicado, la literatura es una de las primordiales fuentes de inspiración del artista."

René Magritte-ren piparen ostean (zein, gogora daigun, ezin den gozatu burútuz bere azken helburua: erretzea; alderantziz-ze liburu edo gramatika idatzi bat, zein bai gozatu ahal direla betéaz euren azken helburua: komunikazioa), Laka-k erakusten digu ondorengo lana ganik Jaume Plensa, non ikusi ahal den persona bat osatua kin metalezko letrak:

eta Laka-k azaltzen digú lan horren esanahia honela:

... letra horiek hizkuntza iradokitzen dute, ta denbora guztian gorputzetan agertzen dira, eta hori zergatik da, hizkuntza, hau, honek denbora behar du, eske ematen du tontakeria bat baina hobe dugu eman buelta batzuk, ez dago hor, ez dago inguruetan, ez dago, ez dago komikietan dauden bokadillo horiek, hori ez da existitzen, bakarrik dago gure buruetan dagoena, eta mirari bat da... [Laka, "Buruan daramazun ezkutuko hizkuntza", 2025]

Bitxia da, baina persona horretan ikusten duguna dirá letrak, zein diren teknologia bat zein erabiltzen dugún ki egin literatura (alegia, liburuak, egunkariak, itzulpen idatziak,... zein saltzen dirén an gure liburudendak, kioskoak...). Eta bitxia dela diot zeren batek esanen luke ze letra horiek aurren-aurrena egiten diote referentzia ki kultura, eta bereziki ki gure irakurketak, zeinek bustitzen gaituzten harik bihúrtu... letrazko personak, kultura-personak. Ikus ondoko lana ganik Plensa:

Hombre de letras (2008)

zein, tituluagatik, aurren-aurrena egiten dio referentzia ki kultura (letrak). Hori buruan, bilatu dut Plensa-ren obraren interpretazio autorizatuago bat, eta hauxe topatu dut an artikulu bat ganik Bibiana Crespo-Martín titulatuá "La resemantización de la letra, la palabra y el texto en la obra de Jaume Plensa" (2024):

Como se ha explicado, la literatura es una de las primordiales fuentes de inspiración del artista. Y, una de las formas de traducir las ideas que germinan y desarrolla a partir de la lectura es a través de esta particular relación intertextual en la intersección entre la letra y el cuerpo humano. No obstante, esta extensa serie de figuras forjadas con letras también se remiten a la capacidad humana de comunicarnos mediante el sistema de signos abstractos regidos por ciertas normas que conforma ei lenguaje. [Crespo-Martín, 2024]

Hau da, Jaume Plensa inspiratzen da printzipalki an literatura, eta literatura horretatik sortutako ideiak. Horretaz gain, letra horiek referituko lirake ki gaitasun humanoa ki komunikatu kin beste personak bidéz sistemak on zeinu abstraktuak zein dirén hizkuntza partikularrak. Ados.

Hau da, obra horien helburua (Laka. "eta hori zergatik da...") ez da adieraztea ze komikiak edo liburuak (literatura) ez dira hizkuntza, (Laka: "hori ez da existitzen"), baizik kontrara, azpimarratzea hori eragin handia zein letrek (literaturak) izan ahal dutén gain personak, halatan ze letra horiek gelditu ahal dirén an personen epidermisa bera.

Bai, personek gaitasun biologikoa dugu ki komunikatu kin beste personak bidéz erreminta linguistiko teknologiko-kulturalak, zein dirén hizkuntza partikularrak, sortuz diskursoak, liburuak, itzulpenak, bikoizketak, tabernako solasak, artikulu periodistikoak,... zein gelditu ahal diren an gure epidermisa. [2730] [>>>]