Holmer (1974): "..., existe cierta regularidad en las formaciones nuevas: dot-en, dau-en, du-n (esto es dugu-n), por ejemplo, por neban, eban, gendun, etc. (que se oyen sólo a pocos kilómetros del puerto de Bermeo)"
Euskal aditzean, iraganeko 3. personako forma zaharrenak hasten dirá kin "e-", baina "e-" hori desagertu zén an "izan" aditza, zeinen hasierako "z-" hori báden jatorrizkoa ("za" errokoa: ikus #1966) (iean" bihurtu zén:
- e - i - za - n > i - za - n > za - n (desanbiguatuz kin partizipioa) = zan
Hortik, analogiaz, "z-" hori joanen zen zabaltzen ki beste adizki batzuk an zenbait hizkera. Bai, gure ikuspegitik, zaharrenak dirá iraganeko "e-" hasierak, eta "zan" forma respektu "zen" forma (bata ere "-an" iraganeko bukaera inesiboa respektu "-en" bukaera).
Gero, euskal aditzean ikusi ahal dirá (ia) era guztietako evoluzioak, induzituak edo independenteak ere, normaltasun handiz. Gaur ikusi nahi genuke bilakaera independente horietako bat zer gertatu dén an Bermeo (Yrizar, ""Morfología del verbo auxiliar vizcaíno", 1992)":
En otra carta, de fecha 3 de abril de 1974, ei gran lingüista sueco me escribía victorioso: «Hemos conseguido las formas mas importantes y tipicas, por las que se puede ver que, a pesar de que el habla de Bermeo es muy diferente de todo lo que hay alrededor, sin embargo, existe cierta regularidad en las formaciones nuevas: dot-en, dau-en, du-n (esto es dugu-n), por ejemplo, por neban, eban, gendun, etc. (que se oyen sólo a pocos kilómetros del puerto de Bermeo)». [Yrizar, 1992:445]
Esan nahi baita ze, Bermeon eta independenteki, garatu dirá iraganeko forma batzuk regularki abiatuz ti orainekok, eta non suertatu den "da-" hasiera an iraganeko formak. Baina dira berrikuntzak (formaciones nuevas), independenteki garatuak. Gainera 3. personako formek jarraitu dute euren evoluzio independentea, nola ikusiko dugún bihar. [2799] [>>>]



1 Comments:
Bat aipatzearren, bizkaieraz, "neban" edota "neuen" adizkien ordez, "doten" erabiltzea ez da soil-soilik Bermeoko gauza.
Bizkaitar naturalak diren ume guztiek egiten dute hori ikaste-prozesu naturalean.
Nagusiei entzuten eta haiekin praktikatzen "doten" hori, "neban" edo "neuen" bihurtzen da astiro-astiro.
Baina hemen topatzen gara beste problema batekin: hizkuntzaren infantilizazioa. Nondik dator? Zer dela eta?
Jendea ez delako alfabetizatzen bere hizkuntza naturalean.
"doten" esaten duenari irakatsi behar zaio "neban" edo "neuen" idazten eta esaten. Bestela, umeen modura hitzegiten duen nagusia bilakatuko da, eta gero guraso, aitite-amuma...
Argitaratu iruzkina
<< Home