asteartea, otsaila 22, 2022

Ezezkoetan bai? Ez, arau garziarrean ez da horrela: ezezko perpausetan ez da aukeran kokátzea galdegai-enfasia an amaierako posizioa

Atzokoan irakurtzen genion ondoko esaldia ki Juan Garzia, non autorea referitzen zen ki esaldiaren amaierako posizio hori:

... nahiz guk galdegai-enfasia ezin dugun hor kokatu baieztapenezko esaldietan (ezezkoetan, bai; ...

nondik interpreta geinke ze, Juan Garziaren arauan, ezezko perpausetan aukeran dela kokátzea galdegai-enfasia an amaierako posizioa. Ez da horrela, ordea.

Ikus daigun zér aurkitzen dugun an "Esaldiaren antolaera. Funtzio informatiboak gako" (Juan Garzia, 2015:121-126)". Alde batetik izanen genituzke esáldiak non galdegaia ez litzaken ezetza bera, eta non galdegai hori agertu beharko litzake an hasiera e esaldia (berdin nola an dagokion galdera):

Eta gero egonen liraké beste perpaus guztiak, non galdegaia izanen litzaké ezetza bera, hau dá "EZ", zein, argi denez, ez doa an bukaera e esaldia

Edonola ere, Juan Garziak ezberdintzen dú bigarren mailako foku bat, ezeztapenaren fokua (ez baita galdegaia), zeini detzen dio ukagaia, eta zein aditz perifrastikoetan (hau da, esaldi gehien-gehienetan) kokatu beharko litzake aurré aditz nagusia (semantikoa) hemen ere, eta ez, beraz, an bukaera e esaldia (antolaera horri Juan Garziak deitzen dio ogitartekoa):


Hortaz, arau garziarrean, ezezko guztien galdegaia kokatu beharko litzaké edo hasieran edo ezeztapenean, hots ez amaieran (suposatzen da ze galdegaiak jaso beharko luke esaldiko indar prosodiko edo enfasi nagusia), eta ukagaia (bigarren mailako foku hori) kokatu beharko dá aditz perifrastikoetan (hots, esaldi gehienetan) aurré aditz nagusia (ez amaieran). Beraz, ezezko perpausetan ez da orohar aukeran kokátzea galdegai-enfasia an amaierako posizioa. Ez, ez da horrela.

Etiketak: