larunbata, ekaina 22, 2024

Galdera orokorren erantzunak izan ahal dirá SVO kin O neutroa edo markatua, eta galdera zehatzagoen erantzunak ere izan ahal dira SVO kin O neutroa edo markatua

Atzokoan azpimarratzen genituén ondoko patroi informatiboak (thematiko-rhematikoak) kin SVO ordena eta azentu neutroa edo markatua an objetua beti ere:

Eta justuki horixe azpimarratu nahi genuke gaur hemen, ordena neutroa doala harago zein SOV ordena, izan ere reivintikatu behar dugú (eta erábili noiz iruditu egoki):

SVO ordena kin parte rhematikoena an O (kin azentu neutroa edo markatua

non, parte rhematikoena izan ahal dén enfatikoa edo neutroa (azentua izan ahal dá enfatikoa edo neutroa gain O), eta non S askotan eliditu egiten den, bide emánez ki:

VO ordena kin parte rhematikoena an O (kin azentu neutroa edo markatua)

eta non, berriro ere, parte rhematikoena izan ahal dén enfatikoa edo neutroa (azentua izan ahal dá enfatikoa edo neutroa gain O).

Horrela, izan ahal dugú, eta izaten dugú:

  • SVO kin SVO (dena) rhematikoa eta azentu neutroa edo markatua an O.
  • SVO kin S thematikoa eta VO rhematikoa eta azentu neutroa edo markatua an O.
  • SVO kin SV thematikoa eta O rhematikoa eta azentu neutroa edo markatua an O.

esan nahi baita ze, nola genioen an gure master tesia (2010), galdera orokorren erantzunak izan ahal dirá SVO kin O neutroa edo markatua, eta galdera zehatzagoen erantzunak ere izan ahal dira SVO kin O neutroa edo markatua aráuz intentzio komunikatiboak on hiztuna. 

Horrá galdera-erantzun orokor battzuk, zehazki "Zér berri?" galderari erantzutekoak, non horiz emanen dugún informazio rhematiko guztia, nahiz foku hanpatuak mugatuagoak izan ahal diren:

Zer gertatu da? Peruk erosi du etxé bat.
Zer gertatu da? Peruk erosi du ETXÉ bat.

eta beste batzuk zehatzagoak, mugatuagoak:

Zer erosi du Peruk? Peruk erosi du etxé bat.
Zer erosi du Peruk? Peruk erosi du ETXÉ bat.

edo hauek, non, berriro ere, foku hanpatua izan ahal dén txikiagoa zein informazio rhematikoa (bigarren erantzunean hala da):

Zer egin du Peruk? Peruk erosi du etxé bat.
Zer egin du Peruk? Peruk erosi du ETXÉ bat.

Tipikoki, eta ez badago interferentzia berezirik, zenbat eta exigentzia komunikatibo handiagoa,  orduan eta SVO gehiago. [2397] [>>>]