osteguna, otsaila 09, 2023

'diotza' hasten da an XVII. mendea (Etxeberri Ziburukoa, 1627) an lapurtera, bitárten 'diozka' zabalduko dén an XVIII. mendea, an lapurtera eta gipuzkera

Zioén atzo Josu Lavin-ek:

diotza gure classicoetan diozka (dizkio) içaiten da. Casu!

Eskerrik asko, Josu. Bota deiogun bistadizo bat ki erabilera-maiztasunak on bi adizki horiek an "Euskal Klasikoen Corpusa". Ikus daigun lehenengo zér erakusten digun datu-base horrek buruzki  "diotza" adizkia, non akaso nabarmenduko genuke nóla forma horren agerraldiak hasten diren an XVII. mendea, zeinen hasieran kokatzen dén Etxeberri Ziburukoa (1627 data dá zaharrena zein agertzen den an beheragoko zerrenda hori). Gainera, azpimarratuko genuke nóla agerraldiok agertzen dirén oso oso nagusiki an lapurtera (492), aúrka soilik gutxi batzuk (22) an beste hizkera guztiak:

Orain zuzen deiogun gure atentzioa ki "diozka" adizkia, zeinen lehen agerraldiak ez diren agertzen artio XVIII. mendea, eta zeinen hedadura aski fokalizatua dagoen an gipuzkera (1237) eta lapurtera (679):

Datu horiek ikusita bederen, bádirudi ze, aurrena sortuko zén "diotza", eta gero nonbait "diotza → diozka" birmoldaketa gertatuko zén an zenbait hizkera (aldatzen da erabilera epentetikoa: "(t)z → z(k)"), nondik akaso gero zabalduko zén ki gipuzkera. [1896] [>>>]

Etiketak:

2 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

Bai, TZA lehenagocoa da ZKA baino.
dadutza lehenagocoa ecen ez daduzca.
Sorcez, bi hauec dativoac:

dadu pluralean + HARI

dadu EDUN aditzecoa da, ongui daquiçunez;

dadu > dau > du

Mendebaldeco DAUZ < DADUZ

Hyper interessant çure ikerqueta hauec.

Adeitsuqui

osteguna, otsaila 09, 2023 9:46:00 AM  
Blogger Josu Lavin said...

Pierre Lafitteren grammatican, 246.orrialdean:

c) Dans les vieux textes, zka et zko ont donné des formes moins rudes en tza et tzo.

Ex. doatza, doatzo, ils lui vont;
dagotza, dagotzo, ils lui restent.

Adeitsuqui

osteguna, otsaila 09, 2023 4:38:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home