"Ece" erlatiboa
Ikus mesedez honako aipu hau:
Nabarmendu daigun ze "eze" horrek ez du eskatzen (ezta debekatzen ere) inolako konkordantziarik an aditz laguntzailea (ez "-(e)la", ez "-(e)n", eta ez "bai(t)-").
Eta esan behar dugu ze "eze" erlatibo hori ez da agertzen an Euskaltzaindia-ren EGLU, nahiz eta Francisco Ondarra-k parte hartu an Gramatika-batzordea eze redáktatu tomoa non deskribatzen dirén perpaus erlatiboak. [98] [>>>]
Nic contatu dezaquet ... Catalogo andibet guizonena alde batetic lazqui Sanduec, ece ez egotea gatic nimiamente temerosoac beren fragilidade propioas, erori ciren vicio ontan, eta berce anitz enormetan. [Anonimoa, XIX. mendeko hasiera]Horko "ece" hori da erlatiboa eta murriztailea!
Puedo contar ... un catálogo grande de hombres, por otra parte muy santos, que por no estar nimiamente temerosos de sus fragilidades propias cayeron en este vicio, y en otros muchos enormes.
Perpaus horiek dirá anonimoak, eta irakurri ahal dira an sermoi idatzi batzuk zein ziren predikatu publikoki an XIX. mendeko hasiera. Francisco Ondarra akademikoa zenak aztertu ditú sermoi horiek (an artikulua titúlatzen "Goñerrin aurkitutako beste sei testu", argitaratua an Fontes Linguae Vasconum, 1991), non zerrendatzen dizkigún idatzi haietako tresna erlatibo hauek:
- "nor", "zer", "zein"eta "eze" izenordainak eta "bai(t)-" aurrizkia: ... [Ondarra, 1991]
ikus aipu luzeagoa:
Erlatibozko perpausak tajutzeko, -n atzizkiaz gainera, erabiltzen dira nor, zer, zein eta eze izenordainak eta bai(t)- aurrizkia: ... "leio aubetatic sarcen dire manchac Animen, ece inquietacen, turbecen, eta manchacen dute" ... [Ondarra, 1991]Ondarra-k damaigun adibidearen itzulpena izan litekén hau (gure ikuspegitik, restriktiboa ere):
... por estas ventanas entran las manchas de las Ánimas que inquietan, turban y manchan... [Ondarra, 1991]Bistan denez, hau rekursoa, "eze" erlatiboa, da justuki horixe zein proposatu genuen an gure "Euskararen garabideak" (han zén "ze" aldaera), nahiz eta artean ez genuen ezagutzen goragoko testigantza anonimo zahar argigarri hori.
Nabarmendu daigun ze "eze" horrek ez du eskatzen (ezta debekatzen ere) inolako konkordantziarik an aditz laguntzailea (ez "-(e)la", ez "-(e)n", eta ez "bai(t)-").
Eta esan behar dugu ze "eze" erlatibo hori ez da agertzen an Euskaltzaindia-ren EGLU, nahiz eta Francisco Ondarra-k parte hartu an Gramatika-batzordea eze redáktatu tomoa non deskribatzen dirén perpaus erlatiboak. [98] [>>>]
Etiketak: erlatiboak, eze, garabideak, harribitxiak
posted by Jesus Rubio at osteguna, urtarrila 04, 2007
1 Comments:
Konkordantzia derrigorrezkoa.
Konkordatu behar izatea derrigorrez da euskaraz sarri "pisu astun" bat zeren redaktoreak edo berba egiten duenak ez du behar bezain beste askatasun berba egiteko arin eta fluidoki egin gabe "faltarik", falta konkordanteak.
Besterik da zer egin daroan jendeak, esaterako politikoek eta ondo dakitenak euskaraz, edo halan nahi duelako edo gehienetan "nahi gabe ere" ohargabeki.
Sarri entzuten ohi dira phraseak non flexione verbala ez dago konkordatua beste elementu edo komplementuekin. Halan entzuten ohi dira honakoak ere: Etxea neuk salduko dut datorren urtean neuk nahi dudanari ordez Etxea neuk salduko diot datorren urtean neuk nahi dudanari.
Baina goiko lehenengo phrase hori hartuko litzateke txartzat edozein examinetan, baina dakarten informationea bi phraseak, informatione quantitatea da berbera izanik modu bat -zein dago gabe konkordatu- modu hobea eta kontrolatzen izkiriazaleak errazago.
Beti derrigorrez konkordatu behar hori da soberazko lexu kaltegarri bat, zein derrigorrez ez litzateke exigitu behar.
Patra, Grezia
barikua 5 urtarrila 2007
Argitaratu iruzkina
<< Home