osteguna, abendua 10, 2020

Ez, datu horiek ez doaz aldé SOV respektu SVO, baizik kontrá

Galdetzen genuen atzo zergátik ez den Laka mintzatzen an bere artikulua titúlatzen "Simetria ala simetria eza? Hitzordenaz hausnarrean" (2008) gain konparazioa artén SVO eta SOV ordenak, zein dén agertzen an lana on Erdozia titulatzén "Euskarazko hitz hurrenkera desberdinak prozesatzen"? (ikus "Erdozia (2006) edo zelan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk")

Kontuan har, gainera, nóla aipamen hori zeharo pertinentea zen, eta are ezinbestekoa noiz mintzátzen buruz lehiá arten hipotesi buru-parametrikoa eta hipotesi antisimetrikoa. Baina, nola genioén hemen:

Ez gara sartuko an detaileak on experimentua (zein topatu ahal diren an artikulua bera), baina ikus mesedez, irakurle, beheragoko bigarren grafikoa déitzen "Ulermen ariketa: Akatsak", non adierazten dirén experimentu horretako errore-portzentajeak aráuz hitz-ordena (gainera lehenengo grafikoan, déitzen "Ulermen ariketa", zehazten da zénbat tardatu duten parte-hartzaileek erantzuten, an milisegundoak).

Bigarren grafiko hori ikustean, lehenengo kontua zek déitu atentzioa dirá diferentzia nabariak artén ordena ezberdinen errore-portzentajeak, zein, gainera, ez datoz bat kin autoreen aurreikuspenak: printzipioz esperoko liraké diferentziak aldé hitz-ordena ohikoena an hizkuntza, zein, aráuz Erdozia, litzake SOV hurrenkera:
Euskarak SOV hurrenkeran antolatzen ditu bere osagaiak,... [Erdozia, 2006:2]
Horren arabera, espero genuke SOV-k erakustea errore gutxien. Hala balitz, akaso diferentzia horiek normaltzat jo genitzake, izan ere ohiturak báditu bere inertziak.

Baina, harrigarriki, ez da inondik inora horrela gertatzen, zeren paradoxikoki bi ordena aditzazkenak (OSV eta SOV) dirá justuki bí ordena horiek zeintan parte-hartzaileek egiten dituztén errore gehien (SOV da bigarren handiena an errore-portzentajea; handiena OSV izanik, alde handiz); eta bestalde, justuki bi ordena aditzentralak (SVO eta OVS), eta bereziki SVO dirá errore gutxien sortzen dituztenak: gainera azpimarratu behar dugú ze diferentzia an errore-tasa artén SOV eta SVO da estatistikoki esanguratsua, Erdozia-k dioskunez.

Eta gauzak ez dira bereziki aldatzen noiz konsíderatu irakurketa-denborak, nahiz orain diferentzia ez izán estatistikoki esanguratsua:

Ez, datu horiek ez doaz aldé SOV respektu SVO, baizik kóntra. Ikus ere ondorengo sarrerak:

[1105] [>>>]

Etiketak: ,