astelehena, otsaila 08, 2021

Adibidez, nóndik sostengatzen dute ze OSV eta SVO dirá berdin potente-efektiboak an baldintza komunikatibo orokorrak? Nón daude evidentziak? Inon ez!

Ikus gure ondorengo sarrera (Balbula, 2016): 

Eztabaida zientifikotik at? Hori da bide antizientifikoa

Luistxo Fernandez-ek aipatzen du hurrengo esaldia ganik Itziar Laka (ikus: "Burmuina aztertuz ikasi ditugun euskararen 4 sekretu", publikatua an "Sustatu", 2015-07-20):
"Eztabaida zientifikotik at utzi behar ditugu sasi-teoria horiek", esan zuen Lakak. Jomugan, Jesus Rubiok sutsuki defenditu du euskararen erreforma dago, dudarik gabe; ez dakit horrenbeste Joxe Aranzabalek eta beste batzuek defenditu duten euskara ez-esklerotikoa egiteko bideak (Irakur Sustatuko hau). (Itziar Laka)
Sasi-teoria horien arabera, sintaxi (hizkuntza) batzuk izanen ziren komunikatiboki eraginkorragoak (oro har) zeren erabiltzen dituzte estruktura sintatikoki potenteagoak. Horrek, jakina, ez dakar munduko hizkuntza guztiak ez izatea berez berdinak, izan ere denak ere bádira berez berdinak, baina gauza da ze hizkuntza (sintaxi) batzuk daude an estadio teknologikoki aurreratuagoa (garatuagoa) ezi beste batzuk (esan nahi baita ze sintaxi garatuagoak ere pasatu dira ti estadio gutxiago garatuak). Berdin ere gertatzen da an edozein teknologia.

Teoria hori ez da sasi-teoria bat. Sasi-teoria bat izanen litzake zerbait internoki inkoherentea, esan nahi bata formalki kontradiktorioa an bere terminoak edo an bere logika. Baina teoria teknologiko-garatzailean (dei dezaiogun horrela) ez da barruko kontraesanik eta bere logika teorikoa gardena da.

Beste alde batetik, daukagu teoria sintaktikoki oroberdintzailea, zeinen arabera dena da berdin: berdin da sintaxi edo hizkuntza batean eukitzea juntagailu kopulatiboak edo ez (nola "eta" edo "edo"), berdin da hizkuntza batek (hiztun batzuek) eskura eukitzea baliabide konparatibo berezituak edo ez, berdin da eukitzea estruktura erlatibo potenteak edo ez, berdin da SVO edo OSV...
Berdin dio sintaxiaren ordenak, hizkuntzaren egiturak: guztiak prozesatzen ditugu efikazia berdinarekin. (Lakaren irakaskizuna. Ikus Luistxo Fernandezen "Burmuina aztertuz ikasi ditugun euskararen 4 sekretu", publikatua an "Sustatu", 2015-07-20).
Berdin da edozer. Edozein kasutan ere, hizkuntza guztiak izanen dira berdin eraginkorrak.

Bi teoria kontrajarri daudenean, zéin gailenduko da? Ba, zientziaren ikuspuntutik, gailenduko da hura-ze lortzen du sostengu enpiriko handiena. Bide horretatik, teoria ezberdinek erakutsi beharko dituzte euren evidentziak eta argudioak afin komunitate zientifikoak (eta edozeinek) erabakí zein teoriak duen pisu gehiago. Hori litzake bide zientifikoa.

Bide antizientifikoa da bidea e autoritatea, esan nahi baita bidea e desautorizazio gratuitoa (bistan denez, oso merkea), zeintan ez den onartu ere egiten kontrako teoria (izanez ere, ez baita ailegatzen ki teoria, dá sasi-teoria). Horixe da bidea e Itziar Laka. Bide antizientifikoa.

Adibidez, nóndik sostengatzen dute ze OSV eta SVO dirá berdin potente-efektiboak an baldintza komunikatibo orokorrak? Nón daude evidentziak? Inon ez! 

Eta hori gutxi balitz, Laka (akaso sintaxilari influienteena an ikerkuntza akademikoa, esan nahi baita, universitatekoa) saiatzen da baztertzén (deitúz "sasiteoria") beste teoria bat zeinen aldeko evidentziak pilatzen diren. Zér da hau? []

Etiketak: ,