ostirala, abuztua 06, 2021

Edozein ordenatik abiatuta ere, SVO ordena litzaké helburu probableena

Hoeks (2016) dú jarraitzen bere artikulua mintzátuz gain estabilitate erlatiboa e hitz-ordenak, esánez ze, diakronikoki, SVO izanen litzaké ordena estableenetariko bat:

... one of the most estable ones in the sense that for a language exhibiting an SVO word order it is not very likely that the word order of this language will change as compared to languages that have other word orders (Maurits & Griffiths, 2014).

Noiz jotzen dugun ki lana ganik Maurits & Griffiths (2014), dúgu aurkitzen eredu probabilistiko bat non, abiatuz ti hasierako egoera sintaktiko aleatorio bat, hitz ordenak joango lirake aldatzen an momentu aleatorioak aráuz transizio-probabilitate batzuk bat zein berdin aleatorioki aplikatuko lirake bái an lehenengo transizioa nola báita an edozein ondorengo transizio ere (esan nahi baita ze, simulazio horretan, ez dira kontuan hartzen baldintza eta behar komunikatibo ezberdinak zein existitu ahal diren an egoera ezberdinak). 

Jarraian ikusten dugu Maurits & Griffiths-ek eskainitako emaitza bat, non grafikatzen duté noláko probabilitateak inferitu dituzten ti euren transizio simulatuak arten hitz-ordenak:  

Results of inferring a single mutation matrix Q for all six language families. Heat map showing the transition probabilities between word orders. Higher intensity (white, yellow) indicates more-probable transitions compared with lower intensity (red, brown), so SOV is most likely to transition to SVO and SVO to SOV. VSO is much more likely to transition to SVO than to SOV. [Maurits & Griffiths, 2014]

Grafiko horretan nabari dugu ze diagonal printzipaleko kolorea beti da beltza, adiéraziz ze transizio aleatorio horietan ez litzakela posible ordena ez aldatzea: alegia, momentu aleatoriotan, derrigor gertatu beharko litzake aldaketa ki beste ordena bat. Hóri arazo bat da zeren, diogunez, derrigortzen ari da aldaketa noiz aleatorioki heltzen den momentua, halan-ze ordenak halabeharrez egon beharko dira etengabe aldatzen

Beste koloreei begiratuta, argi agertzen zaigu nóla bigarren zutabeko koloreak dirén argiagoak  (zuri-laranjagoak) zein beste zutabe guztietako koloreak (gorri-marroiagoak). Horrek adieraziko liguke ze, edozein ordenatik abiatuta ere, SVO ordena litzaké helburu probableena.

Bestalde, bigarren errenkadari begiratuta, nabarmendu nahi dugu ze SVOtik SOVrako probabilitatea dá txikiagoa zein SOVtik SVOrakoa (argiagoa). Gainera, esan behar da ze SVOtik probableagoa litzaké aldatzea ki VSO edo VOS ezez SOVtik, baina, gero bai VSOtik eta baita VOStik askoz probableagoa litzake itzultzea ki SVO ordena ezez ki beste edozein ordena (ikusi dugunez, ordena guztietaik probableena litzaké jotzea ki SVO).

Gauza da ze, eredu horren arabera, ordena-aldaketak jarraituko lirake ad infinitum, edozein baldintza komunikatibotan, edozein behar komunikatibo izanda, edozein ordenatik abiatuta (adibidez SVO ordena betirako probabilitate berdinez aldatzen egongo litzake ki SOV periodikoki). Hori dela-ta,  ez du ematen oso eredu egokia. []