igandea, abuztua 22, 2021

VO ordena dá argiki estableagoa diakronikoki azpi baldintza naturalak eta baita sinkronikoki ere

Maurits & Griffiths (2014) mintzo zaizkigu buruz estabilitatea e hitz-ordenak baina bage konsideratu a efektua e kontaktu linguistikoa edota a efektua e baldintza eta behar komunikatibo ezberdinak an garai diferenteak (ikus an "Dirá bi muga zein dúten baliogabetzen edozein aurrikuspen zein egin liteken ti eredu hori"):

Atzoko sarreran genuen aipatzen ondoko pasartea ganik Maurits & Griffiths (2014):

Of course, these predictions cannot and do not take into account possible, e.g., demographic, social, or political influences.  [Maurits & Griffiths, 2014]
Horren gainean, aurrerago, autoreek gehiago zehazten dute:

Horrela, nola genioen an sarrera titulatzén "Kontaktu linguistikoaren efektua kendutakoan, desagertzen bide dá SVO -> SOV aldaketa":

1.: Kontaktu linguistikoaren efektua kendutakoan, desagertzen bide dá SVO -> SOV aldaketa.

2.: Obviatzen badugu sujetuaren posizioa, geldituko litzaiguké norabide orokor argi bat ti OV ki VO.

Bestalde, kontaktu linguistikoaren efektu orokorra ere aldatzen doa: izan ere, zenbat-eta VO sintaxi gehiago egon (jada dirá gehiengoa), kontaktu linguistikoaren eragina bihurtuko da (jada bihurtu da) nagusiki aldé SVO, hola azkártuz a prozesu teknologiko globala alde ordena efektiboago bat azpi baldintza orokorrak, nola dén SVO ordena burulehena.

Hola VO izanen litzaké askoz estableagoa zein OV an evoluzio naturala (ez induzitua zatio kontaktua), eta gainera, kontaktuaren efektua hasiko litzake jokatzen aldé VO, barné prozesu globala aldé teknologia efektiboagoak

Orobat erákutsiz VO ordenaren estabilitate handiagoa, Hoeks-ek (2016) diosku:

Bai horretaz mintzo ginen an gure sarrera titulatzén "Intralinguistikoki ere SVO estableagoa":

Atzo komentatzen genuen nóla ordena sintaktiko gutxien-komunikatiboak (esan nahi baita, gutxien komunikatiboak azpi baldintza exigente-orokorrak: OSV, OVS) báduten egun tendentzia argia ki agertu an espazio txikiak eta erlatiboki isolatuak, eta nóla SOV ere agertzen den an halako espazioak erlatiboki gehiago-ze SVO.

Eta gauza da ze intralinguistikoki ere aurkitzen dugu ber joera alde SVO. Honela mintzo ginen buruz puntu hau an gure "Hizkuntza bere osotasunean" (2017:295):

Bai, Steele-k (1978) aztertu zituén hizkuntzen barneko ordenamendu alternatibo posibleak, eta aurkitu zuen ze SVO hizkuntzak "in general, have no common alternate orders at all", esan nahi baita ze sintaxi horiek, oro har, oso egonkorrak izaten dira an erabilera e SVO ordena, bitartean-ze adibidez SOV hizkuntzen erdiak erabiltzen zutén SVO ordena ere, nola Bingfu Lu-k gogoratzen zigun hemen:

Esan nahi baita ze kontua ez da soilik ze hizkuntzak nagusiki jotzen dute ki SVO aski naturalki noiz ez den existitzen kontaktu edo bestelako presio berezirik, baizik-ere-ze hizkuntzen barruan ere, intralinguistikoki, SVO ordena da askoz estableagoa (dú izaten alternantzia gutxiago) ezen SOV (zeinen hizkuntzen erdiak ametitzen baitute SVO ere). Berriro ere, báda joera bat apuntatuz ki SVO.

edota an gure sarrera titulatzén "SVOk ez du komunki erabiltzen beste ordenarik, bitarten beste ordenak (SOVk, VSOk eta VOSk) bádute erabiltzen komunki SVO baina ez SOV (salbu, jakina, SOV)":

Ikusten genuen herenegun nóla SVOk ez zuen komunki erabiltzen beste ordena alternatiborik arten S, V eta O; bitarten SOVk bái zuela erabiltzen SVO. Eta horko asimetria harago doa, zeren beste bi hitz-ordena minimoki maizkoak ere (VSO eta VOS) bádute SVO arten euren ordena alternatibo komun edo oso komunak, bitarten ez dutén erabiltzen SOV ordena alternatiboa. Ikus ondorengo taula ga Newmeyer, aterea ti artikulua ga Steele ("Word order variation", 1978): 

Taula horrek dú sakontzen an asimetria intralinguistikoa alde SVO, zeren hiru ordenak dúte erabiltzen SVO nola alternatiba komuna edo oso komuna, baina ez SOV.
Bai, VO ordenaargiki estableagoa diakronikoki azpi baldintza naturalak eta baita sinkronikoki ere. []

Etiketak: , , , , ,