osteguna, urria 21, 2021

Besnier (1986) labúrbilduz Keenan (1979): "SVOX > VSOX > VOSX > VOXS"

Atzoko sarreran Keenan (1979) mintzo zén gain prozesamendu-arazoak zein orohar sortuko ziren noiz sujetua ematen den nagusiki an bukaera on esaldia:

Areago, arazo horiek gradatzen ditú noiz dioen ze ...

... the problem would quite obviously be more serious in a VOS language than in a VSO language, since more material in a VOS language would be present before the Subject was enunciated. [Keenan, 1979]

halan ze prozesamendu-arazoak izanen liraké serioagoak edo gutxio serioak segun hizkuntzaren hitz-ordena izán (kanonikoki) sujetuazkena (VOS) edo ez hain sujetuazkena (VSO).

Niko Besnier-ek (1986) honela laburbiltzen digu Keenan-en puntu hori, mintzatuz gain hizkuntza tuvaliarra ("Word orden in Tuvalian"):

nondik azpimarratu nahi dugún azken eskema hori:

zeinen arabera egonen lirake lehentasun sintaktiko orokor batzuk aldé sujetu gerota aurreratuagoak, nondik segituko litzakén norabide orokor bat (aldé hitz-ordenak non sujetua kokatuko litzakén gerota aurreratuago), zein, finean, islatuko litzake an maiztasun tipologikoak

Jakina, hori guztia lotu beharko litzake kin baldintza konkretuak zeintan aritzen den hizkuntza bakoitza, halan ze lehentasun eta norabide orokor hori erlatibizatu beharko litzake respektu abididez baldintza eta behar kontextualagoak ado orokorragoak

Zehazki, Besnier-ek (1986) ematen digú adibidea on hizkuntza tuvaliarra, zein Dryer-en atlasean agertzen dén nola OVS (ordena maizkoena), nahiz Besnier-ek diosku ze bere oinarrizko ordena izanen litzakén adizlehena (nahiz bere konputoetan izán OVS maizkoena) an bere "Tuvaluan: A Polynesian Language of the Central Pacific" (2000):

nondik nabarmendu nahiko genukén honako ezaugarri hau:

The language exhibits a strong bias for clauses consisting of a single noun-phrase constituent. [Besnier, 1986]
zein iruditzen zaigun aski ezaugarri berezia. Edonola ere, gure asmoa an sarrera hau ez zen sartzea an zirkunstantzia eta ezaugarri partikularrak zein agértzen an hizkuntza tuvaliarra, baizik hona ekartzea goragoko eskema ganik Besnier (1986) burúz hierarkia sintaktikoa on Keenan (1979), non prozesamendu-kostuek eragingo lukete ze sintaxiek (suposatzen da ze azpi baldintza orokorrak) lehenetsiko luketé ordena sujetu-lehenagoagoak gain ordena sujetuazkenagoak. [1420] [>>>]

Etiketak: