asteartea, urria 12, 2021

Gain aldaketa ti SVO ki VSO: akaso ez da hain rutinarioa, eta bai okasionala azpi baldintza estruktural eta komunikatibo partikularrak eta zirkunstantzialak

Pagel (2016) (2016) ez zen soilik referitzen ki transizioak ti SOV ki SVO noiz mintzo zen gain aldaketa rutinarioak, baizik-ze baita referitzen zen ki transizioak ti SVO ki VSO (ikus hemen ere):

Gure ereduan, ordea, SVO lehenetsiko litzake gain VSO, nahiz biak, nolabait, talde berean egon:

  • SVO1O2...O= 0 noiz n→ ∞
  • VSO1O2...On = 1 noiz n→ ∞
  • SOn...O2O1V → ∞ noiz n→ ∞
  • VO1O2...OnS → ∞ noiz n→ ∞
  • On...O2O1VS → ∞ noiz n→ ∞
  • On...O2O1SV → ∞ noiz n→ ∞

Azken buruan, gauza da ze VSO ordenak ez du jartzen sujetua aurrena (hala egiten dute munduko sintaxi gehien-gehienak) afin aurkéztu aurreneko posizio horretan material thematiko nagusia zeintaz orohar predikatuko den zeozer (predikatua, zein, gainera, OVS ordenan gelditzen dén zatitua), halan-ze ez dirudi, ez, oso ordena egokia azpi baldintza komunikatibo orokorrak. Hortaz, komeniko litzake aztértzea nóiz gertatu diren aldaketa horiek eta zéin baldintzatan: izan ere, baldintza komunikatibo sinple-kontextualagoetan sujetuak galtzen du inportantzia, eta ondo errazago koka daiteke atzerago an esaldia.

Ikus daigun datuák e Gell-Mann & Ruhlen (2011):

batera-kin maiztasun estatikoak e Tomlin (1986):

Alde batetik, kopuru horiek ikusita, ez dirudi ze aldaketá ti SVO ki VSO dén hain rutinarioa nola Pagel-ek dioen, baizik akaso hobeki okasionala (VSO litzaké munduko sintaxien %9, zein ez den hain kopuru handia nola esáteko ze haranzko aldaketa dá rutinarioa). Bestalde, Gell-Mann & Ruhlen-ek grafikatu duté a gezia ti SOV ki SVO berdin lodia nola geziá ti SVO ki VSO, noiz akaso egokiago litzake adiéraztea bigarren gezi hori ondo finagoa zein lehenengoa, zeinen aldaketa (SOVtik SVOrakoa) finean gertatu dén askoz maizago zein bigarrena.   

Bestalde, ikusten dugu ze bádira bi bide (rutinario?) ti VSO ki SVO, eta, oso deigarriki, horietako bat pasatzen da ti VOS, non sujetua agertzen zaigu are atzerago zein an VSO: justuki bukaeran. Horrek ematen digu ideia bat gain baldintza komunikatiboak zeintan akaso gertatuko zirén aldaketa horiek: nagusiki oso kontextualak, non sujetua bukaeran ez dén arazo berezia. Hala ere, espero izatekoa da ze zénbat-eta baldintza orokorrago-akontextualago-exigenteagoak, orduan-eta SVO gehiago

Gainera, dauzkagu tendentzia intralinguistikoak e Steele (1978): 

non VSOk (eta VOSk) bádu SVO nola ordena alternatibo komuna, bitarten alderantziz ez den gertatzen (are gutxiago VOS), halan-ze SVO litzake estableagoa zein VSO (eta VOS).

Horregatik, askoz zehatzago aztertu behako litzake zéin baldintzatan gertatu diren ustezko aldaketa rutinario horiek, zeren ez dirudite oso rutinarioak, baizik gehiago aski okasionalak azpi baldintza estruktural eta komunikatibo partikularrak eta zirkunstantzialak. []