asteazkena, maiatza 25, 2022

Irakurketa hogeitar sistematikoa ez da ondo konpontzen kin idazkera dezimala: zénbat eta kantitate altuagoak, orduan eta esamolde hogeitar gutxiago

Sistema numeriko batean egon behar dira zenbaki referentzial batzuk, zein, printzipioz, ezin diren deskonposatu an parte edo zenbaki txikagoak, esan nahi baita ze egon behar dira zenbaki sintetikoak, nola demagun "bi", "bost" edo "hamar". Halakoetan tipikoki sartzen dirá lehenengo hamar zenbakiak, eta beste zenbaki referentzial kritiko batzuk nola "ehun" edo "mila". Halaber egon daitezke beste zenbaki sintetiko batzuk zein jatorriz zirén regularki dekodifikagarriak, baina zein, erabileraren erabileraz, bihurtu diren estrukturalki opako, nola "doce", zein latinez zén "duodecim", non jada ikus daiteke bere bi oinarrizko osagaiak: "duo" ("bi") eta "decem" ("hamar"). Hamarrekoetan ere egon daitezke salbuespenezko sistemak, nahiz izaten diren ondo gardenak eta irakurrerrazak: adibidez "-ty" atzizkia an inglesa an inglesa edo "-enta" an gaztelania (biak ere jatorriz  signifikatzuz "hamar").

Oinarrizko sistema dezimal (idatzi) batean, hogeinakako zenbaki altuxeak ("seiogei", "zazpiogei", ...) ikas litezke nola labelak artio muga (aski labur) bat, baina, finean, esan behar da ze irakurketa hogeitar sistematikoa ez da ondo konpontzen kin idazkera dezimala, halan-ze espero behar dugu ze irakurketa (eta, orohar, kodifikazio-dekodifikazio) vigesimalak joan daitezen erabiltzen gerota gutxiago, batez ere an kantitate altuak: zenbat eta kantitate altuagoak, orduan eta esamolde hogeitar gutxiago. [>>>]

Etiketak: