astelehena, urtarrila 23, 2023

Eta 'diozka'? Nóndik letorke?

Herenegun komentatzen genuen:

Gogora daigun gaur ondorengo sarrera:

Jarraituz kin aurreko egunetako haria, J. Oregi-k (1972:359) beste artikulu batean ("Otxoa-Arinen 'Doctrina' - (1713)") komentatzen ditú justuki Otxoa-Arinen adizkiak (1713ko gipuzkera), zeinen artean agertzen zaizkigún ondoko formak (ezkerrekoak dirá oraingo batukoak, eta eskuinekoak orduko gipuzkerakoak):

Hor dauzkagu, adibidez, honakoak:

  • hark haiek hari dirautza 
  • guk haiek guri dirauzkagu

non "dirauzkagu" agertzen zaigú ordezta "dirautzagu", zein izanen litzakén  regularragoa respektu "dirautza"; nahiz, beste ikuspegi batetik orobat esan liteke ze agertzen zaigú "dirautza" ordezta "dirauzka", zein litzakén regularragoa respektu beste forma batzuk nola "dirauka" edo "dirauko" singularrak (ikus sarrera hau).

Gure analisian, hala "-t-" nola "-k-" horiek izanen liraké berdin epentetikoak.

non azpimarratu nahi dugún ze "dirauzkagu" adizkiak ordeztu dú "dirautzagu" regularra, trukatuz "-t-" eta "-k-" epentetikoak.:

  • dirautzagu
  • dirauzkagu
an posizio diferenteak.
Goragoko aipuan ikusten dugu ze Otxoa Arin-ek (1713) erabili zuén "diozka" adizki interesgarria ere (3. persona plurala), zein, antzera nola "diotza", konsidera liteke zubi moduko forma bat artén "eradun" aditzeko formak (dirautza/dirauzka), eta "nin" errokoak (dio/dizkio). Zéin izan liteke bere jatorria? Nóndik letorke? [1879] [>>>]

Etiketak: