asteartea, apirila 25, 2023

Saiatuz ematen interpretazio bat ki 'la/ra' partikula an '*e - i - ra - n < *e - i - la - n'

Atzokoan amaitzen genuén gure sarrera kin hitz hauek:

Gure ikuspegitik, ordea, eta atzokoan genioenez, "-ra-" hori ez litzaké baizik aditz-erro zahar bat, zeinen jatorria egonen litzake an partikula zaharrá "la/ra" (nolabaiteko aditz-argumentuen hedatzailea, aditz-irismenaren hedatzailea), an atzoko aditz-pratizipioá: *e - i - ra - n < *e - i - la - n..

non mintzo ginén gain "la/ra" aditz-partikula hori an terminuak on "nolabaiteko aditz-argumentuen hedatzailea, aditz-irismenaren hedatzailea". Horrekin nola edo hala referitzen ari ginén ki papera zein Lakarra-k (2006) egokitzen zión ki  partikula hori an berak proposariko bilakaera bat zein hasiko zén kin erabilera datibo hutsa (adibidez an "*eradun"), eta zein bere ustez gerora bihurtuko zén zerbait zabalagoa, adieraziz zerbait nola:

... una simple adición de actante. [Lakarra, 2006:584]

Gogora daigun sarrera hura, osoa:

Atzokoan aipatzen genuén ondoko hitzak te Lakarra (2006:584-585) non referitzen zen ki "*e-ra-dun" aditza nola datiboa te "*e-dun":

..., *e-dun 'haber' / *e-ra-dun 'dativo de *e-dun', ... [Lakarra, 2006:584-585]

Hor Lakarra mintzo da gain oposizioa arten "-da-" partikula zaharrago bat eta bere ustezko versio berriagoak: "-la-" eta gero "-ra-", zeinen artean egonen zén evoluzio fonetiko bat baina baita evoluzio semantiko bat:

..., posiblemente, tal oposición [arten "-da-" eta "-la-"/"-ra-"] había iniciado su transformación hacia una simple adición de actante como ocurre en más de uno de los supuestos "causativos" en -ra-: ekarri 'traer' / e-ra-karri 'atraer' y no 'hacer traer', *e-dun 'haber' / *e-ra-dun 'dativo de *e-dun; etc. [Lakarra, 2006:585]

Evoluzio zahar horretan agertuko zén, adibidez:

*e-ra-dun 'dativo de *e-dun', ... [Lakarra, 2006:585]

non gehitutako aktantea izanen litzaké argumentu datiboa

Gure kasu honetan ("*e - i - ra - n < *e - i - la - n" aditzean), "la/ra" partikulak hedatuko luké "*e - i - za - n" aditzaren esangura ti singularra ki plurala (*e - i - ra - n), nolabait zabálduz aditzaren irismena ti elementu bakar bat (an singularra) ki elementu bi edo gehiago (an plurala), eta zentzu horretan hedátuz aditzaren irismena, nola genioén gorago. 

Zentzu horretan, "la/ra" partikulak akaso beti izan du ber paper hedatzailea (an aplikazio ezberdinak: adibidez kasu honetan an aplikazio intransitiboa), halan ze "*e - i - ra - n < *e - i - la - n" aditz-aplikazio  plurala soilik izanen zén beste aplikazio bat te partikula hori. [1970] [>>>]

Etiketak: