ostirala, apirila 21, 2023

n(i) - e - i - z(a) - n > n - e - i - za - n > n - i - za - n > n - i - (n) - (t) - za - n = nintzan

Suposatuz ze "izan" aditzaren partizipio zaharra izan zén "eizan", eta eginez honako zatiketa morfologikoa:

*e - i - za - n

zeintan izanen genituzké bi morfema prepositibo ("e-" eta "i-"), erroa ("-za-") eta morfema postpositibo bat ("-n"), denak ere ustez ondo zaharrak, helduko ginake i forma regularrak nola:

  • n(i) - (d)a - i - z(a) = n - a - i - z = naiz (orainaldiko 1. persona)
  • e - i - za - n > i - za - n > za - n = zan (lehenaldiko 3. persona)

edota gaurko:

  • n(i) - e - i - z(a) - n > n - e - i - za - n > n - i - za - n   (lehenaldiko 1. persona regularra)

nondik gerora sortuko zén "ni - (n) - (t) - za - n":

  • n(i) - e - i - z(a) - n > n - e - i - za - n > n - i - za - n   > n - i - (n) - (t) - za - n = nintzan (egungo lehenaldiko 1. persona)

bidéz bilakaera fonetiko bat non parte hartuko zutén bi prozesu edo mekanismo zeintaz jada mintzatu garen an aurreko zenbait sarrera. Lehenengo prozesuaz mintzo ginen an:

eta bigarrenean agertuko zén "-t-" epentetiko bat aurré "z" soinua (atzé "n"). 

Horrela, besteak beste, argiki ezberdinduko zén ti bere kidea an "*e - za - n" aditza:, :

  • n(i) - e - z(a) - n > n - e - za - n > n - e - za - n   (lehenaldiko 1. persona regularra)
zein bái izanen litzakén guztiz regularra. [1967] [>>>]