"dira", "gara" eta "zara"

Mintzatzen ginén atzo gain sorrera on "dira" adizkia tik "*eiran" aditza, nondik ere regularki azaltzen dirá beste forma pluralak ere, alegia "gara" eta "zara". Hala genioén an ondorengo sarrera, zein gogoratzen dugún: 

• [1974] g(u) - (d)a - i - la > g(u) - (d)a - i - ra > g - a - i - ra > gara / gira

Zatitzen genuén atzo "dira" orainaldiko 3. personako adizkia honela:

• ∅ - d(a) - i - la > ∅ - d(a) - i - ra = d - i - ra = dira (orainaldiko 3. persona plurala)

zein izango litzaké guztiz regularra. 

non ez dagoen hasierako elementu pronominalik (∅), bitárten, aitzitik, bádagoen elementu hori an 1. eta 2. personak, zein horregatik eratorriko liraken honela:

• g(u) - (d)a - i - la > g(u) - (d)a - i - ra > g - a - i - ra > gara / gira (orainaldiko 1. persona pluralak)

• z(u) - (d)a - i - la > z(u) - (d)a - i - ra > z - a - i - ra > zara / zira (orainaldiko 2. persona pluralak)

non, ikusten dugunez, hizkera batzuetan gertatuko zén bilakabide fonetiko hau:

• g - a - i - ra > gara
  

• z - a - i - ra > zara
  

eta beste batzuetan bilakabide hau:

• g - a - i - ra > gira

• z - a - i - ra > zira

Baita gertatu dirá antzeko bilakabide fonetiko divergenteak an beste adizki batzuk nola:

• n - a - i - za > naz

• n - a - i - za > niz

denak ere derivatuak tik forma komunak.

Hortaz, tikan "*eiran" zein etorriko litzaké tik "*eilan", kin betiko "-la-" finean modala. [2091] [>>>]