Horrexegatik, biderketetan (edo berdin, adibidez, kenketetan) arazo funtzional postpositiboa gelditzen dá bereziki agerian
Atzokoan azpimarratzen genuen nóla baldintza orokorretan ...
...askotan erabili nahi izaten dirén biderkatzaileak an bigarren posizioa, esan nahi baitá biderkatzaile potentzialki konplexuak, zeinekin geldituko diren expresio ilunak, eta are ondo nahasgarriak, non itxaron beharko den harik azkena ki jakin zértaz ari garen (betiko atzerakarga):
bi mila zortzirehun eta larogeita bost, mila zazpirehun eta hirurogeita hamazazpi biderEta hemen agertzen zaigú oso kontu interesgarri bat, zeren biderketetan ezin da ezer kendu, evitatu, zatitu, desestrukturatu, obviatu,..., baizik ze eman behar dá dena, hala sórtuz ezinbesteko porrot komunikatiboa noiz erábili "bider" postpositiboa an operazioak kin biderkatzailea an bigarren posizioa, nola askotan nahiago izaten den gái(ti) arrazoi kontextual-diskursiboak.
Horrexegatik, biderketetan (edo berdin, adibidez, kenketetan) arazo funtzional postpositiboa gelditzen dá bereziki agerian, nola zioskun Andoni Egaña-k an ondorengo sarrera, zein gogoratzen dugún osorik:
Bai, bereziki agerian. [2245] [>>>]Atzokoan gogoratzen genuén honako pasartea ti Egaña bersolari txapelduna (Berria, 2022), non gaur zabaldu dugún atzoko azpimarra:
Ratioa
2022ko ekainak 23
Umetan, ez genuen ikastolan bider erabiltzen. Zeinua bai; hitza ez. -ko atzizkia erabiltzen genuen biderketak burutzerakoan. Sei seiko, hogeita hamasei. Zazpi lauko, hogeita zortzi. Bi zazpiko, hamalau. Euskararen senetik pare-parera zetorren esamoldea zen. Seina behiko sei multzo, hogeita hamasei behi. Zifrak handitzen hastean sortzen zen arazoa. Berrehun eta berrogeita hamabi, laurogeita hamazazpiko... Ditxosozko -ko biderkatzailea heltzen zenerako zorabiatu egiten zinen esaeran, ulermenean, denean. Eraginkorragoa da, bai, bider hori tartean sartzea. Arnasa handia ematen dio esan behar duenari bezala ulertu behar duenari ere.
nondik, "-ko" atzizki biderkatzailea heltzen zenerako, zorabiatu egiten zinén ...
- ez soilik esaeran,
- ez soilik noiz akaso eman nahi intonazio zehatz bat,
- ez soilik noiz akaso eman nahi ritmo esanguratsu bat,
- eztare soilik an ulermena,
- ez soilik an ulermen informatibo hutsa,
- ez soilik an ulermen hotza, deskriptiboa,
baizik ze, harago, ...
- zorabiatzen zinen an dena,
- an edozer,
- an expresioa bera,
- an komunikazioa.
Komunikazioaren arrakasta ez datza soilik an (akaso nekez) ulertzea mezuko eduki informatibo hutsa, ustez ze behinda deskódifikatu eduki informatiboa, orduan jada arrakastatsuki bete dugú gure helburu komunikatiboa, adibidez noiz irakurtzen novela bat.
Ez, gauza da ulertzea eduki horiek an baldintza komunikatibo abantailatsuak ki joan jasotzen mezuko eduki informatiboa baina kin bere matiz pragmatiko edo intentzio expresibo guztiak, arian ondo interpretatuz aukera textual guztiak an modu indartsu eta aberatsa, esan nahi baitá an modu pragmatikoki eraginkorra.
Eta emaitza potente eta aberats hori doá askoz harago ze eduki informatiboa. Zeren, ulertu ahal da (nahiz akaso nekez) zér esaten den an esaldi edo textu bat, baina hor ez da amaitzen komunikazioa. Komunikazioa zinez biribiltzen da noiz goázen arian ulertzen mezu hori ondo jasóz mezuko elementu guztiak an bere puntu sintaktiko, semantiko eta intonatibo egokia, zeinekin geureganatuko ditugún mezuaren kontu pragmatiko-expresibo guztiak. Eta justuki potentzia sintaktiko-semantiko-intonatiboak sortzen dú eraginkortasuna, efektibitate komunikatiboa.
Eduki informatiboa ez ulertzea dá, esan gabe doa, erabateko porrot komunikatiboa, baina askoz lehenago ere hasten dirá ahuldade pragmatiko-expresiboak, zein nabari dirá... esatean, ulertzean, denean.
Etiketak: matematika
0 Comments:
Argitaratu iruzkina
<< Home