Azentuak eta tonuak gorabehera, esaldiak nahierara eman ahal dirá an modu oso jarraitua eta bateratua (kin inflexio tonal sotilak) edo egínez pausa koherente nabarmenak aráuz hiztunaren interes komunikatiboa
Atzokoan mintzatzen ginén burúz hitz tonikoak kin intensitate ezberdinak zein ziren integratzen an unitate edo azpiunitate semantiko edo intonatiboak kin luzera ezberdinak. Adibidez, unitate ritmiko semantiko bat egon ahal da elkartua kin beste unitate ritmiko semantiko bat an unitate zabalago bat zeinen azentu indartsuena izan zitekén ertaina, eta unitate semantiko zabalago hori egon ahal dá elkartua kin beste unitate semantiko antzeko batzuk an unitate intonatibo zabalago bat zeintan egon ahal den esaldiko azentu-intensitate maximoa, hau dá esaldiko azentu nuklearra, barnén esaldi osoko intonazio orokorra, izan ere esaldia ez baita baizik beste unitate sintaktiko-semantiko-intonatibo bat (bistan denez esaldiko zabalena).
Baina, azentuak eta tonuak gorabehera, esaldiak eman ahal dirá an modu oso jarraitua eta bateratua (kin inflexio tonal sotilak arten azpiunitate semantiko edo intonatibo ezberdinak) edo egínez pausa nabarmenak aráuz hiztunaren interes komunikatiboa. Horrela, hiztunak hautatu ahal dú artén lokuzio koherente jarraituagoa ala lokuzio koherente pausatuagoa, zeren unitate semantiko eta intonatibo ezberdinak nahierara uztatu ahal dira an unitate handiagoak an modu oso sotila, oso jarraitua, oso bateratua, edo alternatiboki egin ahal dira ia nahi beste pausa diskursibo koherente, zein batzuetan izan ahal dirén oso expresiboak ere. Honela mintzo ginen an [1199] burúz transizioak artén unitate intonatiboak:
Baina, unitate intonatiboak azken finean soilik dirá unitate melodiko partzialak zein kateatu litezkén aski sotilki, aski jarraian (muga intonatiboa ez da zértan izan oso markatua, ez da izan behar pausa foniko luze bat), izan ere nahikoa da aldaketa intonatibo sotil bat afin sar gaitezen an beste unitate intonatibo sotilki jarraitu berri bat...Era berean, transizio horiek egin ahal dira sortuz etenak bídéz pausa fonikoak, nola genioen an [1202]:
Esan nahi baita ze, sintaxi koherentean, aski gogara erabili ahl dirá hala azentu-intensitateak (nabarmenduz esaldiko oinarri lexikoak progresiboki), nola tonuak (zein egokitu ahal dirén koherenteki) nola ere pausak (aukeratuz diskurso jarraituagoa edo pausatuagoa), efizienteki eta efektiboki. [2557] [>>>]... Modu ezberdinetan definitu daitezké (definitu dirá) intonazio-unitateak, halan-ze komeniko litzake argitzea zértaz ari garen noiz erábilí terminu hori, eta batez ere euren erlazioa kin unitate fonikoak.
Unitate intonatiboak definitzean, ideia zentrala izaten dá intonazioa, eta zehazkiago azentu zentral bat zeinen inguruan giratzen dén unitate intonatiboa. Azentu gehiago ere egon daitezke an unitate intonatiboa (adibidez azentuak on unitate ritmiko-semantikoak), baina ez hain nabariak nola azentu intonatibo nagusi hori. Pausak ez dira nahitaezkoak, ez hasieran ezta bukaeran ere, eta diogunez, elementu zentrala dá intensitate-azentu bat markátuz unitateko ardatza. Bestalde, ez dateke duda handirik burúz zér diren unitate fonikoak: zehazki, horiek diskurso-zatiak zein diren emititzen artén bi pausa.
Batzutan ez da erraza asmatzen nón hasten den unitate intonatibo bat (nón amaitzen den aurrekoa), bitartean-ze askoz errazagoa izaten da egitea zatiketa fonikoak. Baina gauza da ze, diskursoa produzitzean, egiten dirá pausak zeinen helburua ez den intonatiboa, eta zeinen arteko elementuak izan ahal dirén atonoak, zeren intonatiboki (melodikoki) integratu nahi dira barnén unitate intonatibo bat zeinen azentu nagusia etorriko den geroago (edo etorri den lehenago). Adibidez har daigun ondorengo esaldia:
La lláve está en tu garáge.
non genuken unitate intonatibo bat zeinen azentu zentrala egongo litzakén an azken unitate ritmiko-semantikoa: "en tu garáge". Baina batek egin leiké ondorengo pausa foniko planifikatzaile-prozesatzaileak:
La lláve está en / tu / garáge.non tarteko "tu" hori dén atonoa (ari da itxaroten bere azentu ritmiko-semantikoa an "garáge") eta, hortaz, ezin liteke izan unitate intonatibo bat jarráiki bere definizio azentuala. Lehenengo talde fonikoak ere ("La llave está en") ez luke galduko bere erlazio azentuala kin talde intonatibo osoa (adibideko pausa horiek ez dira intonatiboak, baizik momentuko pausa batzuk barnén unitate intonatibo bera), halan-ze bukaerako azentu nagusia ("garáge") ez litzaken aldatuko.
Unitate intonatiboak definitu ohi dira ingúrun azentu bat, bitartean-ze unitate fonikoak aurkitzen dira artén pausak, eta azken horiek oinarrizkoak dirá an analisia on prozesamendu linguistikoa.
0 Comments:
Argitaratu iruzkina
<< Home