Laka (2020-2021): "... beraz, hizkuntzaren jabekuntza ez da hasten umeak hitz egiten hasten direnean, hori oso inportantea da,..."

Gero, Itziar Laka dú emanen adibide hau:

... esaterako, Parisen jaiotzen den ume frantsesdun bat, frantsesdun esan nahi dut bere ama frantsesez hitz egiten zuelako, bereizten dituela frantsesen antzekoak diren hizkuntzak talde batean, eta adibidez japoniera bezelako hizkuntza erritmikoki ezberdina dena, ja ezberdina iruditzen zaio, beraz hizkuntzaren jabekuntza ez da hasten umeak hitz egiten hasten direnean, hori oso inportantea da,... umeak hitz egiten hasten direnerako, pila bat dakite... [Itziar Laka, "Buruan daramazun ezkutuko hizkuntza", 2020-2021]

Gure oraingo kontua ez da noiz hasten den umea ikasten hizkuntza bat (edo gehiago), baizik zéin iturritatik ikasten duén hizkuntza hori (edo horiek). Laka-k diosku ze ume jaioberriak ezberdindu ahal ditú entonazio diferenteak: hori da bere gaitasun biologikoa. Baina, entonazio diferente horiek kanpotik datozkio ki umea, kulturalak baitira, eta izan ahal dirá ezberdinak an euren funtzionalitate orokorra ere (dakigunez, kulturak asko evoluzionatzen dira teknologikoki). Bai, entonazio horiek kanpotik datoz, dirá erantzun kultural konkretuak ki egoera konkretuak, dira teknologia kulturala. 

Kanpoalde horretatik, umeak jaso ahal dú frantsesaren moduko hizkuntza (sintaxi) buru-lehen bat, non elementu rhematikoenak, informatiboenak eta prosodikoki markatuenak kokatuko dirén tipikoki an esaldi-bukaera, eraginez entonazio-molde tipikoki buru-lehen bat; edota jaso ahal du japonieraren moduko hizkuntza (sintaxi) buru-azken bat, non elementu rhematikoenak, informatiboenak eta prosodikoki markatuenak kokatuko dirén tipikoki an esaldi-hasiera, eraginez entonazio-molde tipikoki buru-azkena (bádira beste kontu batzuk ere, baina sintaxiak nabarmenki baldintzatzen dú entonazio-eredua).

Esan nahi baita ze, hasieratik, umea jasotzen ari da kanpotiko eredu entonatiboak, tipikoki islátuz eredu sintaktiko ezberdinak, zein izan ahalko dirén (eta hala dira) funtzionalki ahaltsuagoak edo ahulagoak azpi baldintza komunikatibo orokorrak. [2733] [>>>]