asteazkena, azaroa 12, 2025

Beste kontu sintaktiko bat: nóla egiten zén konposizioa an iberikoa? (respektu "eseakaŕi = etse-agari = etxe-oroigarri")

Azken sarreretan proposatzen ari gara honako intepretazioa on Irulegiko azken hiru hitzak:

  • eseakaŕi eŕaukon= etse-agari eraukon= etxe-agiri eman zion (= etxe-oroigarri eskaini zion)

zein, genioenez (adibidez an #2900), izanen litzakén zeozer nola hau:

  • ageriko oroigarri bat gain zeozer gogoangarria

eta non azkenaurreko bi hitzak ("ese" eta "akaŕi") elkarrekin erlazionatuko liraken arártez hitz-konposizioa. Izan ere, bi hitz horiek epigrafean idatzi dirá ostén zatiketa grafiko vertikal bat (an versio puntukatua), bata bestearen jarraian, eta erakutsiz euren artean hutsune moduko bat, akaso adieraziz bi hitz direla. Ikus irudiko koadrotxo gorria (egin dugu koadro hori gain irudia on Aiestaran, Gorrochategui eta Velaza, 2023:274, non epigrafearen bi versioak konposatu diren):

Bi hitz horiek konposizioan elkartuta baleude, bereziki interesatuko litzaku jakitea nóla egiten zén konposizioa an hizkuntza iberikoa. Eta erantzuna, berriro, Correa-k ematen digu ("La lengua ibérica", 1994):

4.1.2. En el encuentro de vocales en límite de morfema (composición, afijación), aunque lo normal es el mantenimiento de ambas, también puede haber pérdida de una de ellas: ete-iltur, pero baiseltun < *baiseiltun; koro-iker, pero kaŕkośkaŕ < *kaŕko-iśkar. Esta es obligatoria cuando las vocales son del mismo timbre: aŕbiśkaŕ, ARBISCAR < *aŕbi-iśkaŕ; biuŕkeŕen <*biuŕ-keŕe-en. [Correa, 1994:270]

Beraz, iberikoaren hitz konposatuetan, orokorki lehen hitzaren azken vokala eta bigarren hitzaren lehen vokala mantenduko lirake:

... lo normal es el mantenimiento de ambas,... [Correa, 1994:270]

Holaxe gertatuko litzake an Irulegiko hizkuntza ere: "eseakaŕi = etse-agari", non hitz bakoitza mantentzen dén beregain. [2905] [>>>]