Domene (2011): "ha-e- > h-e- > e- = 'aquellos, aquellas'"

Atzokoan mintzo ginén burúz erabilerá on "e" erro vokaliko zaharra kin galdetzaileak nola "n-o-n" finez sórtu adverbioak nola "e-n-o-n > i-n-o-n", gehituz nolabateiko indeterminazioa ki expresioa. Eta, gure ikuspegitik, bide beretik erabili zen "e" hori nola pluralgilea (zein konsideratu ahal den indeterminazio horren aplikazio bat), adibidez gain izenordeak. Gogora daigun ondoko sarrera: 

• Domene (2011) mintzátuz gain jatorri demostratiboa on -o- eta -e- morfemak (kasu honetan barnén estruktura morfologiko nominala)  

Aurreko sarreretan mintzatu gara gain estruktura morfológikoa on euskal aditza, non, aplikatuz Givón-en ideia ezen, askotan, aditz-konkordantziak derivatzen dirá ti erakusle zaharrak, ondorioztatzen genuen ze akaso "da", "o" edota "e" morfema verbalak izan zitezkén erakusle zaharrak (aplikazio horretan, "e" izanen litzaké hitz bat adiéraziz pluralitatea edo abundantzia, zein, dirudienez, izanen litzakén oso ideia inportantea an garai zaharrak).

Ikus daigun orain nóla mintzo dén José Fernando Domene (an "La lengua vasca. Originalidad y riqueza de una lengua diferente" (2011) gain "o" eta "e" morfemak, nahiz, kasu honetan, reféritzen den ki estruktura morfologiko nominala:

La EMN [Estructura Morfológica Nominal] de plural próximo (EMND) se caracteriza por el sufijo -o- y la de plural remoto (EMNPR) por el sufijo -e-. Ambos sufijos tambien proceden de dos antiguos artículos enclíticos procedentes de dos demostrativos utilizados con la función de artículos, el demostrativo primitivo de 1.er grado o = 'este, esta, esto' y el demostrativo plural de 3.er grado ha-e- > h-e- > e- 'aquellos, aquellas', respectivamente. [Domene, 2011]

Beraz, Domene zehazten ari da nóla estruktura morfologiko nominalean -o- eta -e- etorriko lirakén ti erakusle zaharrak:

• jatorrizko 1. graduko erakusle bat, "o", eta

• jatorrizko 3. graduko erakusle plural bat, "ha-e- > h-e- > e-". 

Azken derivazio horretan, "-e-" izanen litzaké finean pluralgile bat.

Eta antzeko bidetik etorriko zirén "zuek" (ikus #1758) edo "guek" (ikus #1784), esan nahi baita aplikatuz "e" erroa, kasu horretan postpositiboki eta kin esangura abundantziala. [2929]