Aukerako inpersonalizazioa, ifrentzua?

Atentzioa deitu dit nóla ondorengo aipuan Koldo Bigurik dún egiten valorazio negatiboa respektu inpersonalitatea on expresioak nola "istripu hilgarri":

Izan ere, alde batera utzita “istripu hilgarri” batean derrigor jendea hiltzen den ala ez, era honetako esamoldeen erabilerak ifrentzuan duen inpertsonalizazioaz (edo despertsonalizazioaz) nahi nuke mintzatu... (Koldo Biguri, 2013: Inpertsonalak eta abstraktuak)

Eta atentzioa deitu dit zeren hori inpersonalizazioa (edo bestela esanda, hori ariketá on abstrakzioa respektu elementu personal-partikularrak) dá ezaugarri nagusia on kontzeptualizazioa (sorkuntza kontzeptuala): izan ere, konzeptu bat sortzen dugunean, adibidez"etxe", egiten dugu abstraitu ezaugarri batzuk eta horiekin sortu kontzeptu linguistiko berria.

Horrek guziak bádu loturarik kin nominalizazio-prozesuak, non halaber galduko baitira xehetasunak afin sortu zerbait orokorragoa, abstraktuagoa. Adibidez eta konkretuki, ahal dugu kontatu zerbait gain "ume bat zein ari dan jokatzen partidu bat" edo sinpleki gain "jokalari bat", zein lúken berdin balioko baldin jokalaria heldua balitz, atzo aritua edo bihar aritzekoa. "Jokalari" kontzeptu hori dá abstraitzen ti ezaugarri personalak on jokalaria, edo bestelakoak ere (nola denbora), afin sortu ideia orokorragoa, esateko laburragoa, hainbat kasutan funtzionalagoa, eta ... aukeran!

"Istripu" ere dá kontzeptu orokorra, non ez dan zehazten batere partikularitaterik respektu ezein "istripu" konkretu (kasu honetan izen edo kontzeptualizazio hori ez da derivatzen ti aditz bat). Gainera, kontzeptualizazio sinpleetatik sor daitezke kontzeptualizazio konplexuagoak, nola "istripu mortala", hots, "accidente con resultado de muerte", zein ez dan berdin nola "istripu hilgarria": istripu hilgarria dá potentzialki hilgarria, baina istripu mortalak du efektiboki eragin heriotza.

Ibon Sarasolak, bere Zehazki hiztegian, dú ematen: "accidente mortal, hildakoak izan diren istripua", baina euskarazko hori ez da benetako izendapen bat, ez da izen moduko bat, ez da denominazio bat, baizik gehiago definizio bat. Ikus:

   Uste dugu ze bihar gertatuko dira hiru "hildakoak izan diren istripu".

Aparte izan expresio regresibo eta atzerakargatua, horko aditzak ez datoz bat (bata etorkizun, bestea iragan), istripuetan ez dira zértan gertatu "hildakoak" pluralean, eta "hiru" zenbaki hori ez da ondo ulertzen aurrén ustezko denominazio hori (ez da berdin nola izena bailitzan). 

Ikus, ordea, beste hauek:

   Uste dugu ze bihar gertatuko dirá hiru istripu mortal. 

edo:

   Creemos que mañana acurrirán tres accidentes con resultado de muerte. 

Horiek bai dira denominazioak: abstraktuak, erabilgarriak, aberasgarriak, eta aukeran. [195] [⇶]