"nekarren" argiki iduri da zaharragoa zein "nindakarren", eta "nindekarren" regularragoa zein "nindakarren"

Zioen atzo Josu Lavin-ek:

Halaber, NAKAR adizkiaren iraganaldia NINDAKARREN da, berez, zeinetan DAKAR orainaldia ikusten baitugu. Euskaltzaindiak NINDEKARREN erabaki badu ere, lehena da zuzenena eta erregularrena.
Honek ere forma laburra du: NENKARREN. Honetan nor-nork eta nork-nor funditzen dira, eta hemendik sortu da NEKARREN nork-nor argi eta inekibokoa. [Josu Lavin]

Hortaz:

• "nekarren" izanen litzake askoz berriagoa zein "nindakarren", nondik sortuko zen.

• eta "nindakarren" izanen litzake zuzenagoa eta regularragoa ze "nindekarren"
  

Bistan denez, azalpen ezberdinak eman ahal dira ki azaldu nóndik eta zergátik joan ziren agertzen euskal adizki ezberdinak. Gero, jakina, azalpen horiek izan behar duté barneko logika bat, logika ondo azalgarria eta lagundua kin ahalik eta datu gehien. Horrá gure azalpena, atzokoaren osagarri, nola eman genuen an ondorengo sarrera hau:

• Komentario bat burúz 'e kar', 'ekar', 'ekarren', 'zekarren', 'zekartzan', 'zenkartzan', 'zenekarren, 'zenekartzan,' eta 'zindekartzan" 

Atzo komentatzen genuen nóla euskararen sintaxia garatzean, eta hola nagusiki SOV bilakatzean (tikan OVS), aditzean gertatu zirén zenbait reanalisi eta birmoldaketa (atzo genioenez, halako bilakabide sintaktikoak bereziki aproposak izan daitezke ki bilakabide morfologikoak ere). Zehazkiago, har dezagun "ekarren" forma, zein aterea zen erantsiz "-(e)n" (finean inesiboa) ki forma zahar analitiko trinkotuá ("e kar" >) "ekar", zein gelditu zaigún nola aditz-erroa. Gauza da ze, "ekarren" hori pertenitzen zen ki OVS serie regular bat:

hark hura ekarren aurka nik hura ekardan, zuk hura ekarzun

baina nonoiz, nahiko goiz, argudiagarriki SOV bihurtzean, "ekarren" hori morfologikoki (ez interpretatiboki) reanalizatu zén nola:

hark hura ekarren aurka nik hura nekarren, zuk hura zekarren

non dugún "ekarren" reanalizatua, eta serie osoa birmoldatua, halan ze, adibidez, daukagú "nekarren" referitua ki "nik hura" eta "zekarren" referitua ki "zuk-hura".

Gainera, daukagú "zekarren" horren plurala: "zekartzan", zein den "zuk-haiek", eginez interferentzia kin lehengo "zekartzan", zein zen "hark-zu", eta zein, disanbiguatzeko, birmoldatuko zén ki "zenkartzan", "hark-zu" berria.

Baina, geroago, zenbait hizkeratan (zeintatik gero aterako zen batua), "zekarren" reanalizatuko zén nola "hark-hura" ordezta "zuk-hura", eta hortaz "zuk-hura" forma hori birmoldatu behar izan zén, kasu honetan, nola "zenekarren":

hark hura zekarren aurka nik hura nekarren, zuk hura zenekarren (batua)

Eta "zenekarren" horren plurala dá "zenekartzan" ("hark haiek"), zein den oso antzekoa nola "zenkartzan", "hark-zu", zein, azkenik, birmoldatuko zén ki "zindekartzan" "hark-zu" batua.

Horrela, reanalisi eta birmoldaketa ezberdinetan, joan ziren sortzen: "e kar", "ekar", "ekarren", "zekarren", "zekartzan", "zenkartzan", "zenekarren", "zenekartzan" eta "zindekartzan".

Jakina, leku ezberdinetan joanen ziren agertzen aldaera ezberdinak (nondik ondorengo urratsak alda zitezken), baina, gure ikuspuntutik, goragokoa litzake ildo nagusia, non, "nekarren" argiki iduri da zaharragoa zein "nindakarren", eta "nindekarren" regularragoa zein "nindakarren".