larunbata, apirila 22, 2023

Orduña (data gabe): "..., si la '- i - ' pertenece al radical de 'izan', ..."

Atzo mintzo ginen gain...

... forma regularrak nola:

  • n(i) - (d)a - i - z(a) = n - a - i - z = naiz (orainaldiko 1. persona)
  • e - i - za - n > i - za - n > za - n = zan (lehenaldiko 3. persona)

edota gaurko:

  • n(i) - e - i - z(a) - n > n - e - i - za - n > n - i - za - n   (lehenaldiko 1. persona regularra)

nondik gerora sortuko zén "ni - (n) - (t) - za - n":

  • n(i) - e - i - z(a) - n > n - e - i - za - n > n - i - za - n   > n - i - (n) - (t) - za - n = nintzan (egungo lehenaldiko 1. persona)
bidéz bilakaera fonetiko bat non parte hartuko zutén bi prozesu edo mekanismo...

eta gero aipatzen genuén (ikus sarrera hau) ...

...databako dokumentu bat te Eduardo Orduña, titulatuá "Aportaciones a la reconstrucción del verbo sintétivo vasco", non linguista hori mintzo dén gain "-n-" hori, jatorriz desanbiguatzailea (adibidez an "nik nekarren" versus "hark nenkarren" edo "zu zentozen" versus "haiek zetozen" ikus sarrera hau edo hau), zeintaz ari garen gu ere, eta zeinen utilitatea litzaké ...

... para distinguir no sólo formas de presente y pasado, sino en ocasiones formas de singular o plural, o formas nork-nor de formas nor-nork, ... [Orduña, data gabe]

non autorea mintzo da honela gain "nintzen" adizkia (ikus atzoko sarrera):

... que, si la - i - pertenece al radical de izan, aparece insertada la nasal en el interior del lexema en formas corno nintzen, ... [Orduña, data gabe]

Gaur soilik azpimarratu nahi genuke detaile bat. Gauza da ze, Mitxelenaren analisian, - i - hori pertenitzen zén ki aditz-erroa ("iza" an "iza - n"), halan ze "-n-" soinua (an nintzen") agertuko zén barné aditz-erro hori, baina Lakarra-ren analisian (zein guk ere partekatzen dugu), - i - hori ez da pertenitzen ki aditz-erroa ("i - " an "i - za - n"), halan-ze "-n-" soinua ez legoke sartua barné aditz-erroa, baizik arten "-i - " prefijoa, eta "-za-" erroa

Edonola ere, Orduñarekin berdin konpartitzen dugú a izaera fonetiko-desanbiguatzailea te "-n-" soinu hori, nahiz gure ikuskeran, sinpleki ez legoke barné aditz-erroa, zein, esan dugunez, izanen litzaké "-za-" partikula zaharra. [1968] [>>>]