Fraseologia hori [horixe zein den agertzen an esapide idiomatikoak] jada konfundintzen da kin fraseologia normala, zeinekin konpartitzen duén estruktura eta ritmoa, sortuz atzoko continuum expresibo orokorra

Mintzo ginen atzo burúz gaztelaniaren esapide expresiboak, zein etengabe sortzen ari diren, eta zeinen aukera bihurtzen dén... infinitoa: 

• [2553] Méndez-Duñabeitia-Pérez (2024): "Por otra parte,... hemos trabajado con insultos de una sola palabra, dado que las combinaciones multipalabra y fraseología se hacían infinitas..."

Azken sarreretan aipatu dugú hori lana on Méndez-Duñabeitia-Pérez titulatuá "Rata de dos patas: análisis de insultos en el español de España del siglo XXI" (2024), nondik gaur nabarmendu nahi genuken ze autoreek soilik lan egin duté kin hitz-bakarreko insultoak, utziz aparte konbinazio konplexuagoak eta fraseologia, zeren se hacían infinitas:

Por otra parte,... hemos trabajado con insultos de una sola palabra, dado que las combinaciones multipalabra y fraseología se hacían infinitas... [Méndez-Duñabeitia-Pérez, 2024:120]

Esapide horietan erabiltzen dá sintaxiaren aparatu osoa (konparatiboak, konsekutiboak, erlatiboak, ablatiboak...), esan nahi baitá edozein modutako konbinazio sintaktiko kin estruktura eta ritmo egokia:

... zeintan jada ez diren soilik erabiltzen izen-sintagma sinpleak (N + N,  N + A edota V + N konbinazio sinpleak), baizik expresio idiomatiko beteak non erabili ahal dén edozein elementu linguistiko zein den erabiltzen an sintaxi normala, nola dirén konparatiboak, konsekutiboak, erlatiboak, ablatiboak... Eta hor, ezin liteke bestela izan, fundamentala dá eskura izatea sintaxi koherentea non elementu semantiko klaveak joan ahal dirén kokatzen an euren sintagmen bukaerak, an modu ritmikoa, bilatuz bukaerako txanpa bat non kokatuko dén, egoki indartu-intonatua, elementu indartsuena, expresiboena, eta akaso ezustekoena.

Horrela, izaten dirá oso originalak eta efektiboak (ikus #330):

Esamoldeak eta esaerak blogean irakurri ahal dugu ondokoa (ez dut aurkitu nork idatzi duen):

Erregistro ez-formalerako ezinbestekoak ditugu esamoldeak, hizkuntzari bizitasuna emango badiogu; eta metaforak, konparazioak, ironia, hiperbolea… erabiltzen dira horiek sortzeko.

Inguruko hizkuntzen eragina handia denez, askotan erdal esamoldeek euskarazkoak ordezkatzen dituzte, gazteen artean bereziki, adierazkorragoak direla iritzita [Esamoldeak eta esaerak bloga]

Hala registro formalen nola informalean inportanteak dira esapide idiomatikoak, baina informalean dudarik gabe bihurtzen dirá ezinbesteko. Eta hor, dioskue goragoko aipuan, askotan erdal esamoldeek euskarazkoak ordezkatzen dituzte, gazteen artean bereziki, adierazkorragoak direla iritzita.

Eta gauza da ze, berdin nola, oro har, ulergarritasunaren aldetik hobe izaten dén esaldi-bukaeran kokatzea informazio rhematikoena, ezustekoena edo xehetuena (normalean azpiosagarri sintaktikoki aski sakona), zein hobeki deskodifikatuko den noiz hartarako bidea ondo prestatu dugun kin informazio referentzial gutxio rhematikoa (normalean sujetua, aditza eta osagarri ez hain sakonak); era berean ere, expresibitatearen aldetik hobe izaten da esaldi bukaeran kokatzea zati expresiboena, zein den horixe non jarri nahi genukén indar edo intonazio expresibo berezi eta esanguratsuena (agresibitatea, umorea, ironia...), halan ze, bukaera horretan, aurreko bidea ondo prestatuta eta beste interferentzietatik libre, ahal dezagun exprésatu eta intérpretatu gure azken intentzioa an modu ondo abantailatsua.

Fraseologia hori jada konfundintzen da kin fraseologia normala, zeinekin konpartitzen duén estruktura eta ritmoa, sortuz atzoko continuum expresibo orokorra, oinarritua an sintaxi progresiboa, ritmo egoki bat eta akaso ere an sonoritatea on material fonikoa. [2858] [>>>]