XK1: Kintanak zor digu azalpen (serio) bat

Mezu hau da lehenengoa hon serie bat zeinetan erantzungo baitiot a Xabier Kintana.

Kintanak dio:

Mila esker zure mezuengatik. Sintaxiaren beste posibilitateak aipatzen dituzu. Horiek, jakina, infinituak izan daitezke, baina kontua da hizkuntza bakoitzak, bere eboluzio propioaren aribidean, horietako batzuk bereganatu eta hobetsi dituela. Eta horiek gertatu dira, besteak beste, bere nortasunaren ezaugarri linguistiko propio.

Hasteko, esan dezadan ezen pozgarria da ikustea nola Kintanak du erabiltzen ha-hitza "eboluzioa" afin adierazi hizkuntza baten aldaketa multzoa zehar denbora. Hitz horrek kokatzen gaitu an marko kontzeptual egoki eta amankomun bat.

Baina, jakina, eboluzio hori tratatzean, hizkuntzalari batek (hots, zientifiko sozial batek) esan beharko liguke zerbait gehiago ezi Pernandok.

Erabiliz abstrakzio-gradu handixeagoa ezi Kintanak, esan dezakegu ézen, adibidez, ha-posibilitateak on ordenatzea sujetua, objetua eta aditza ez dira infinituak, baizik 6: SOV, SVO, VSO, VOS, OVS eta OSV, eta ze ordena horietan guztietan existitzen dira hizkuntza realak, halatan non, Kintanaren arabera, ordena horietan guztietan gordeko zirén hizkuntza realen ezaugarri propioak, eta bestalde, Kintanaren hitzetatik segitzen da ezen 6 ordena horiek izanen lirateke berdin aukeragarri, berdin gomendagarri, berdin komunikatibo, eta berdin ... inofensibo.

Alde horretatik, espero genezake ezen munduko hizkuntzak aleatorioki joango zirela egokitzen a goiko molde horiek, eta, berdin nola gertatzen den noiz jaurtitzen baitugu dado bat asko eta askotan, espero genezake ezen posibilitate guztiek izanen zutela antzeko maiztasuna. Jakina, horrek ez liguke ziurtatuko ezen Kintanaren ikuskera egiazkoa denik, baina hak-ikuskera izanen zuén aldeko ebidentzia bat, zein aztertu beharko litzateke xehekiago.

Bestalde, Kintanaren ikuskera hori derrigor jarri beharko genuke dudatan baldin realitateak eskainiko baligu egoera bat non ordena batzuek dauzkate oso ordezkari gutxi, eta beste batzuek ordezkari asko. Horrek ere ez liguke ziurtatuko ezen Kintanaren ikuskera da faltsua, baina, hala eta guztiz ere, hizkuntzen banaketa esanguratsuki apartatuko balitz ti banaketa uniformea, orduan azalpen sendo bat beharko litzateke áfin azaldu desbiazio hori.

Zein da realitatea? Realitatea da ezen 6 aukera horietatik existitzen dira 2 non dagoen oso-oso hizkuntza gutxi, eta beste 2 non dauden asko-asko. Beste bietan badaude batzuk-batzuk (gutxi). Dudarik gabe, egoera horrek eskatzen du azalpen bat, baina Kintanak ez du ezer azaltzen.

Kintanak ez du azaltzen, soilik deskribatzen (guztiz superfizialki) eta ya-esta. Kito. Bukatu da. Akabo. Kintanarentzat, gauza da ze hizkuntza bakoitzak hobetsitako sintaxiak du osatzen hizkuntzaren nortasun propioa. Hori, Kintana jauna, da zientziari eskapo egitea. [101] [⇶]