Prozesamendu-kostua ez da soilik neurtzen an irakurketa-denborak

Ezin deskribatu nire harridura noiz irákurtzen Lakaren azalpen guztiz desitxuratuak (ikus Lakaren "SVO eta OVS hurrenkerak" an Sareko Euskal Gramatika) non, besteak beste, diosku ze “Gizonak ikusi du emakumea” (SVO) eta “Emakumea ikusi du gizonak” (OVS) esaldiek "prozesamendu-kostu berdinak" dituztela:

...goiko adibideetan bigarrena den perpausari begiratzen badiogu, berehala ohartzen gara hasieran datorren sintagma emakumea perpaus iragangaitz baten subjektua izan litekeela.... Beraz, hasierako hitza subjektua zela pentsatu badu, orduan hasierako postura hori berregin behar du perpausa osatzen doalarik, eta horrek prozesamendu-kostu bat dauka. Baina hasierako hitza objektua zela pentsatu izan badu hasieratik [an “Emakumea ikusi du gizonak"], orduan deigarria da horrek dakarren prozesamendu-kostua eta SVO hurrenkera duen lehenengo adibidearen [hots: “Gizonak ikusi du emakumea” adibidearen] prozesamendu-kostua berdinak izatea, euskarak “hasierako subjektua” deritzon prozesamendu-estrategiaren zantzurik erakusten ez duela iradokitzen digulako. (Laka, SVO eta OVS hurrenkerak, 3. paragrafoa)

[OHARRA: Lakak aipatzen dú ha anbiguitate gramatikala on "Emakumea..." an "Emakumea ikusi du gizonak" (non "Emakumea..." izan bailiteké sujetu intransitiboa edo objetua) baina ez du aipatzen ha anbiguitate gramatikala on "Gizonak..." an "Gizonak ikusi du emakumea" (non "Gizonak..." izan litekén objetua edo sujetu transitiboa).]

Baina gauza da ze aipatutako bi prozesamendu-kostu horiek ez dira inondik inora berdinak. Izan ere, prozesamendu-kostua ez da soilik neurtu behar an irakurketa-denborak (ikus sarrera hau), zein kasu honetan ez diren esanguratsuki ezberdinak, baizik ere an reakzio-denborak (erantzuteko denborak) eta, aurren-aurrena, an erantzun-erroreak.

Horrela, noiz konpáratu "Gizonak ikusi du emakumea" (SVO singularra) eta "Emakumea ikusi du gizonak" (OVS singularra), nabari dugu ze:

1. hain argiki gehiago kostatu da prozesatzea OVS ("Emakumea ikusi du gizonak") respektu SVO ("Gizonak ikusi du emakumea"), non, ulermen-ariketan, OVS-n egin baitira esanguratsuki errore gehiago ezi an SVO (kontuan hártu ze prozesamendu-kostu maximoa gertatzen da noiz komunikazioak huts egiten duen).
2. hain argiki gehiago kostatu da prozesatzea OVS ("Emakumea ikusi du gizonak") respektu SVO ("Gizonak ikusi du emakumea"), non, berriro ere ulermen-ariketan, errore-portzentaje handiagoa egiteaz gain, OVS-n behar izan baitá esanguratsuki reakzio-denbora handiagoa ezi an SVO (errore gehiago eginda ere, behar izan duté denbora gehiago noiz prozésatzen informazioa afin erántzun ki kontrol-galdera) [ikus beste sarrera hauek ere: Laka: norbaitek explikatuko al dit? eta  Erdozia (2006) edo zelan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk, bai eta post horietan dauden referentziak].

Beraz, SVOk prozesatu dú informazioa efektiboago (esanguratsuki errore gutxiago) eta arinago (esanguratsuki reakzio-denbora gutxiago), bitárten Laka-k esaten digun ez dela egon diferentziarik an “prozesamendu-kostua” artén “Gizonak ikusi du emakumea” (SVO) eta “Emakumea ikusi du gizonak” (OVS).

Ez da sinestekoa. [226] [>>>]
____________________________________________________

Irakur serie guztia:

•   Zuek valoratu    
•   Esaldi pluralen efektu berdintzailea
•   Zein dira oinarrizkoagoak: irakurketa-denborak edo errore-portzentajeak?
•   Very low?
•   Soilik horrela
•   Mesedez, hartu minutu bat eta irakurri hau
•   Nahi duenak, ikus beza
•   Eztabaida zientifikotik at? Hori da bide antizientifikoa
•   Sei hilabete geroago, Lakaren artikulu antizientifikoak hor jarraitzen du   
•   Prozesamendu-kostua ez da soilik neurtzen an irakurketa-denborak  
•   Laka: norbaitek explikatuko al dit?  
•   Erdozia (2006) edo zelan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk    
•   Unibertsitatea, zeru hori

____________________________________________________