Etengabeko desekilibrio sintaktiko (eta lexiko) ttipi (edo handi) metagarriak

Gogoetatzen du Erramun Gerrikagoitia-k an aurreko sarrerako komentario bat ezen:

Desequilibrio ttipi ascoc ekar lezaque bloqueoa, inefficacia,...

mintzo delarik, printzipioz, burúz lexikoa. Eta sarrera honetan azpimarratu nahi genuke ber ideia an esparrua on sintaxia, non, berdin ere nola an esparru lexikoa, joanen dira pilatzen efektuak ti desekilibrio ttipiak (edo handiak) ki lortu gainkostu sintaktiko konparatibo ondo handia respektu sintaxiak non ez diren etengabeko arazo antikomunikatibo horiek (esan nahi baita respektu sintaxi burulehenak).

Har dezagun, adibidez, a-textua zein erabili genuen an atzoko sarrera:

Chang'e 4 zundak esploraziorako ibilgailu bat eta modulu bat ditu. Abenduaren 8an jaurti zuen espaziora Martxa Handia 3B suziriak, Xichango Satelite Jaurtiketa Zentrotik (Sichuan, Txina). [Berria, 3. eta 4. paragrafoak, 2019-1-3]

Hor autoreak bigarren esaldian erabiltzen du OVS estruktura sintaktikoa noiz SVO estruktura, apárte izan potenteagoa, izango litzake askoz egokiagoa (diskursiboagoa, koherenteagoa), nola konprobatu ahal den an textu burulehena:

Concluyó así la primera etapa de una misión que comenzó el pasado día 8, cuando un cohete Larga Marcha 3-B impulsó al Chang'e 4 al espacio, y que reviste gran complejidad porque la luna se interpone entre la Tierra y la sonda e impide la comunicación directa. [Zigor Aldama, El Correo, 4. paragrafoa, 2019-1-3]

Textu buruazkenak guztiz baldintzatua daude zatio arrazoi sintaktikoak, baina, hasieratik baldintzatuta egonda ere, horrek ez die eragozten, horrez gainera, joatea metatzen desekilibrio sintaktiko ttipi antikomunikatiboak. Guztiz baldintzatuta egonda ere. [422] [>>>]