Mendebaldeko euskaran "a" erakuslea prepositibo bihurtu da: "a etxea"
Eta aipatuz berriro a-artikulua on Adolfo Arejita titúlatzen "Mugatzailearen erabilera: Zumarragaren gutuna (1537)" an "Euskeraren iker atalak, 3" (Labayru ikastegia, 1985):
Baina Bizkaialdeko euskerak ez eban beste euskalkien bardin jokatu. Bizkaieraz hirugarren graduko erakusle A formak jarraituko dau, baina erakusle-mugatzaileen arteko beste bereizpide bat indartu dau: tokiz aldatzea. Erakusleak izenaren ezkerretara jarri, aldi berean izen horri eskoian mugatzailea eransten jakola, erakuslearen gradu bardineko mugatzailea, hain zuzen ere. Horrela, hiru erakusleak heldu dira mugatzaile izatera, -au, -ori, -a, pluralean forma bikoitza dalarik, -ok/-ak.Hortxe dugu, beraz, "a" erakusle prepositiboa euskaran berez sortua, eta, esan gabe doa, erabiliz bere mekanismo propioa. Hortik soilik dago pausutxo bat ki (lortu) "a" artikulu prepositiboa, hain justu ber pausutxoa zein jada eman baitzen noiz pasatu zen ti "(h)a" erakusle postpostiboa ki "-a" artikulu postpostiboa. Esan nahi baita ze erabili behar da ber mekanismo propioa. [415] [>>>]
Bizkaieraz erakusleak modu honetan erabiltzen dira gaur: oneek umeok, orreek gauzok, areek gizonak, au etxeau, ori maiori, a neskatillea... Egia da sarritan, erakusle eta mugatzaileak gradu berean ipintea ez dala betetzen leku batzutako euskeran (Gernikan, Mungian...), baina beste batzutan ondo zehatz, barriz (Ondarroa, Markina...). Badirudi gero ta indar gehiago hartzen doazela au umea, ori liburua ta antzeko formak [Arejita, 1985:146]
Etiketak: a, artikulua, dislokazioa, garabideak, gradualki, harribitxiak, mekanismoak
5 Comments:
an a etcheac = etcheetan
idatz liteque
ana etcheac
e a etcheac = etcheetaco / etcheen
=>
ena etcheac
eta etcheetacoa?
a ena etcheac
eta etcheetacoac?
Nola?
Hau da, nola berheiz
el de las casas
eta
los de las casas
e a guiçona = ena guiçona (guiçonaren)
e a guiçonac = ena guiçonac (guiçonen)
baina nola erran guiçonarenac?
a e a guiçona = a ena guiçona (guiçonarena)
Peruren = e Peru
Perurena = a e Peru
Perurenac ?
Argitaratu iruzkina
<< Home