osteguna, apirila 25, 2019

furios, edo furioso

Aurreko sarreran komentatzen genuen nóla "furioski" adverbioa ez den ofizialki existitzen euskaraz, eta oraingoan aipatu nahi dugu adverbio horri dagokion "furios" adjektiboa, hala nola bere aldaera "furioso", zein orobat galdu zaizkigu an gure hiztegi arauemailea nahiz ez dirén baizik emaitza e aplikazioa e sufijoá "-os", edo "-oso", ki izená "furia".

Ikus dezagun zér dioen EHUko Sareko Euskal Gramatikak gain atzizki hori, eta bide batez gogora ditzagun sufijo horrek emandako beste emaitza batzuk:
-os, -oso atzizkiekin ere ugaritasuna adierazten duten izenondoak sortzen ditugu. 
Jatorriz atzizki erromantzea da -os, eta honekin sorturiko izenondoak Iparraldeko testuetan aurkituko ditugu nagusiki; zalantza egin dezakegu egiazko eratorriak ote diren, ala mailegu egokituak. Nolanahi ere, Villasantek (1974) edo Lafitte, P.k (1944) jaso duten atzizkia da: abarizios, apetitos, balios, biktorios, desiros, golos, gutizios, hiros, lorios, malizios, mendekos, miserikordios, nekos, penos, perilos
...
-oso aldaera ere badu, Hegoaldeko testuetan: apetoso, bakeoso, galanioso, lainezoso, malizioso, nekoso… [Sareko Euskal Gramatika
Beste adjektibo ondo interesgarri asko ere jar genitzake zerrenda horretan, hala nola "furios", edo "furioso".