Formal arruntean ere, zentzuzko kontrakzio-gradu batek arinduko du expresioa

Herenegungo sarreran, Gilenek erantzun zun i Erramun, esanez ze:

Erramun, zure gazte denborako esaldi horretan aplikatzen diren arau fonologikoak universalak dira, hau da, balio dute euskara osorako. Izan ere, edozein euskalki izan liteke hori, are batua ere:

gu etxean geratu gara

gu etxian geatu ga

gu etxi(e)n gatu a

Funtsean, A aurreko E bilakatzea I, eta vokal arteko G eta R jaustea.

Eta atzokoan Txopik ere erakusten zigun halako gradazio moduko bat an kontrakzioak e hizkuntza inglesa:

is not it  [kontrakziorik gabe]

isn’t it  [kontrakzio formala]

Eta ondoren elkarrizketetan /i:ni/ [kontrakzio kolokiala]

Eta bai, egoten dira kontrakzio-graduan bi mutur:

• zero-gradua (gu etxean geratu gara edo is not it), non ahoskera guztiz ajustatzen da ki idazkera, eta non ez den batere kontrakziorik egiten, eta
• gradu maximoa, aski kontextuala, non justu ahoskatzen dira referentzia foniko minimoak ki uler dadin mezu bat zein aisa ulertuko da an kontextu jakin bat (gu etxi(e)n gatu a edo /i:ni/).

Gauza da ze, ahozko erabilera formal-arruntean (adibidez universitate-klase batean) egon beharko litzake lekua (eta báda lekua) afinda, noiz nahiago, aplikatú zentzuko kontrakzio-gradu bat. Adibidez:

hoiek eta horiek
eluke eta ez luke
di(r)a eta dira
zitun eta zituen
ekarriko(u)zu eta ekarriko duzu
eiteko eta egiteko
...

Jakina, noiz nahiago eta, beraz, aukeran. [⇶]