Josu Lavin (2003): "...sinpleki ahoskaezinak eta praktikan erabili ezinak."
Gilenek jarraitzen du:
Esan nahi baita ze, batek defenda lezaké, erabiliz irizpide matematikoak eta logika konstruktibo gardena, nóla "zeniezazkigukete" den aski formazio regularra, zein, hortaz, "oso denbora laburrean ikas daiteke ahalegin relativoki txikia eginda", baina horrek ez dio kentzen bere desegokitasun funtzionala (bereziki barné sintaxi buruazken bat). Ikus Josu Lavinek, ondorenda aipatú atzoko hitzak ti Salaburu (2002), zér zioskun burúz "zeniezazkigukete" eta antzeko hiperadizki polisilaboak (Sustatu, 2003-11-26):
Euskal aditza matematikoa da, oso logikoa, eta denbora laburrean ikas daiteke ahalegin relativoki txikia eginda.Hori oso ondo dago, baina forma ez da funtzioa. Ezin da egin ohiko nahasketa linguistiko-ortodoxoa arten forma eta funtzioa, arten erraztasun konstruktibo formala eta erraztasun praktiko funtzionala, berdin nola ezin diren parekatu zenbaki arabigoak eta zenbaki erromatarrak noiz egitén operazio matematikoak, edo sistema numeriko dezimala eta binarioa noiz erabiltzaileak dirén burmuin humanoak (eta ez ordenagailu elektronikoak), edota, finean, sintaxi buruazkena eta burulehena, zein baitira geometrikoki simetrikoak an kontrako norabideak (ezkerretara eta eskuinetara), baina ondo asimetrikoak funtzionalki noiz mugitzen informazioa eta moldatzen expresioa.
Esan nahi baita ze, batek defenda lezaké, erabiliz irizpide matematikoak eta logika konstruktibo gardena, nóla "zeniezazkigukete" den aski formazio regularra, zein, hortaz, "oso denbora laburrean ikas daiteke ahalegin relativoki txikia eginda", baina horrek ez dio kentzen bere desegokitasun funtzionala (bereziki barné sintaxi buruazken bat). Ikus Josu Lavinek, ondorenda aipatú atzoko hitzak ti Salaburu (2002), zér zioskun burúz "zeniezazkigukete" eta antzeko hiperadizki polisilaboak (Sustatu, 2003-11-26):
Egiatan ereduzko 87 liburu horietan behin ere ez da erabilia izan testuinguru natural batean [ari da gain "zeniezazkigukete"].Halako hiperadizki polisilabiko horiek guztiak guztiz regularrak balira ere, euren logika konstruktiboa matematikoa balitz ere, eta formalki denbora laburrean ikasgarriak balira ere, berdin jarraituko lukete izatén funtzionalki, Josuren hitzetan, sinpleki ahoskaezinak eta praktikan erabili ezinak. [⇶]
Berdin egin genezake gure seme-alabek eta ikasleek ikastera derrigortuta dauden hiperadizki polisilabiko guztiekin eta ikusiko genuke ezen inork ere inoiz ere ez dituela erabili, ez ahoz ez eta idatziz.
Google bilatzailean zeniezazkigukete bilatzen baduzue ikusiko duzue aditz paradigmetan besterik ez dela agertzen.
Euskaltzain maiteok, euskara euskaldunontzako hizkuntzarik zailena bihurtu duzue.
Zuen paradigmetan adizki fantasma hauek, agertzekotan, marka bat eraman behar lukete erabiltzaileak jakin dezan ezen ez dituela ikasi behar, eta irakasleek gure seme-alabak torturatu ez ditzaten.
Gure idazle klasikoek sekulan ez dituzte erabili hain adizki luzeak, zeren sinpleki ahoskaezinak eta praktikan erabili ezinak baitira.
Adizki horiek inork erabiliko baditu, laburtu beharko dira egiazko euskararen arabera, edo bestela paradigmetatik kendu eta kito! [Josu Lavin, Sustatu, 2003-11-26)]
Etiketak: aditz sinpleagoak, aditza, forma-funtzioa, zenbakiak
posted by Jesus Rubio at asteazkena, apirila 08, 2020
2 Comments:
Erabat ados Josu Lavinekin.
Txopi
Egunon Gilen:
Dut erantzungo zu buruz lengo eguneko iruzkina. Egia da, ez dut ukatuko, ezer gutxi dakidala buruz aditzak. Dena dela ahal dut erabili logika ta sen ona, ta dut segitzen pentsatzen euskal aditza dela zaila. Duzu konparatzen gaztelerarekin, zeinek ditu forma irregularrak, ta bai, berriz ere naiz ados zurekin, baina nik dut konparatzen esaterako kin aditz inglesak ta da evidente askoz geyo zailak direla gure hizkuntzan. Dut ingo konparazio motza:
- I love you – Maite zaitut
- I loved you (plural) – Maite zintuz x
- You (plural) could love me – Maite x x x
- If she could bring you (plural) the keys – Giltzak ekar x x x
- They could follow us – Jarrai x x x
- If you (plural) would follow us – Jarraituko x x x
Ta abar luze bat zein ahal da askoz geyo korapilatu. Are geyo, hori dena sartu gabe aditz trinkoetan edo hitanoan.
Ez dut sartu nahi an lehiaketa ea nork daki hobeto aditzak, benetan ez da hori nire asmoa. Baina baldin badugu hartzen hamar euskaldun, ausaz, nork jakingo zuen horrelako aditzak? Are geyo, nork esango zuen aditz horiek hitzetik hortzera? Goazen izatera realistak, inork ez. Agian azterketa batean bai, zeren zuk esan bezala, euskal aditza da logikoa, baina horrek ez du esan nahi dala erraza edo ahal dala erabili eguneroko elkarrizketetan naturaltasunez. Logika ez da nahikoa baldintza, Sudokuak ere dira oso logikoak, baina inork ez ditu ebazten bezain pronto ikusi. Gabiltza oker gure aditzak ez badu jarioa ta abiadura. Helburuak ez dira azterketak, diskurtsoak, goi mailako literatura, ez, helburuak behar dute izan erabiltzea aditza lanean, an lagun artea, an famili giroa… erosotasun osoz. Ta bost axola gaztelera edo frantsesa, guk in behar dugu gure bidea eta kitto.
Bukatzeko nahi dut esan, respetua an iritzi desberdinak dela funtsezkoa. Badakit ze euskara asuntoetan berotzen da jendearen odola aisa, ere bai niri, baina behar dugu jakin kontrolatzen gure emozioak. Denon onerako.
Txopi
Argitaratu iruzkina
<< Home