osteguna, urtarrila 21, 2021

Ez dago ezer propiorik an "baizik" pospositiboa respektu "baizik" prepositiboa

Zioen atzo Txopi-k:

Nik uste ze gako oso garrantzitsu bat da jakitea, zein zen "benetako" hitz ordena artean euskaldunak. Dute behartu gu sinistera, ze euskaldunak dute hitz egin an modu zorrotza, errespetatuz SOV hitz ordena, ezarriz ergatiboa sistematikoki, erabiliz aditz sistema oso kononplexua kin naturalitate osoa eta abar, eta abar. 

Eta nire zalantza da: hau dena egia al da? Ala existitu izan da hizkuntza bat non askotan zen aurreratzen aditza, non askotan ez zen ezartzen ergatiboa, non aditzak ziren xinplifikatzen? [Txopi]

Euskaran aurki daikegu ia denetarako aukerak, bideak eta mekanismoak, ez bada han, izanen da hemen (eta ez baleude ere, sortu beharko lirake). Eta bai, bádira hizkerak non aditza askotan aurreratzen den (ikus "Euskatzaindiak hor erabat asmatu du eta indar guztiekin txalotu behar zaio"), bádira hizkerak non ergatiboa askotan ez den ezartzen (ikus "Hasteko, hizkera zabalduenetan, sinpleki ez da existitzen ergatibo plurala" edo "Masayuki (2015): '..., if there is no ambiguity about subjecthood, the marking [ergatiboa] is optional.'), bádira hizkerak non aditzak xinplikatzen diren (ikus adibidez "J.L. Ormaetxea (2006): "...ez da oraingo ezaugarri bat, aspaldikoa baizik." respektu adizki pluralak, eta berdin gerta daiteke kin adizki datiboak edo potentzialak), bádira hizkerak non...

Baina aukera, bide eta mekanismo horiek guztiak behar dira lándu, egúneratu eta eskáiní ki publikoa. Hor, aurrerapausu bakoitzean, euskarak ez du galduko ezer, soilik irabazikó. Ez gaitezen nahastu: ez, ez dago ezer propiorik an SOV respektu SVO (ez hemen ezta Japonian ere). Ez dago ezer propiorik an posposizio bat respektu ber baliabidea baina erabilia prepositiboki (ez hemen ezta Japonian ere). Ez dago ezer propiorik an "baizik" postpositiboa respektu "baizik" prepositiboa, nola ez dagoen ezer propiorik an "buruz" postpositiboa respektu "buruz" prepositiboa. Edo an "-an" postpositiboa respektu "an" prepositiboa (biak dirá ber adverbioa "an", post eta prepositiboki). Kulturalki berberak dira. Izan ere, dena da berdin salbu azken pausua, azken aurreramendu komunikatiboa.  [1147] [>>>]

Etiketak: