"Nik esango nuke más directo y concreto."

Atzo, justuki ondórenda publikatu nire sarrera, irakurri ahal izan nuen ondorengo komentarioa ganik Txopi an herenengungo sarrera:

Du saten Bittorrek:

- H.d. oro har, oso egitura informatibo komunikatiboak erabili ohi ditu euskaldun xumeenak ere bere mintzoan...

Bittor, benetan, ¿gara bizi herri beran? Zeren nik ez dut entzuten euskara, nahiz eta bizi eta lan egiten dudan inguru euskaldun batean. Dudana entzuten da Euskañola, hori bai, baina diskurtso erabat euskalduna? Oso gutxitan, ia inoiz ez, da salbuespena. Hiru esaldi euskaraz gehi genitivo bat, jauzi gaztelerara; beste lau esaldi euskaraz gehi erlativozko esaldi bat, pasa gaztelerara; diskurtso gutxi gora-bera euskaldun batean, itsumustuan hiztuna haserretzen da, larritzen da edota konpostura du galtzen eta da pasatzen automatikoki gaztelerara.

Kontrakorik ez dut inoiz ezagutu, alegia, gazteleraz ari diren hiztun batzuk egoera estu batean automatikoki euskaraz hastea edo esaldi konposatu luze bat esan behar dutenean gazteleratik euskarara pasatzea.

Sentitzen dut baina hau da gertatzen dena. Hau ukatzea da ukatzea errealitatea. Zertaz? Hori da hain zuzen Balbulan aztertzen dena an modu zientifiko. 

Txopi

Oso komentario relevantea, dudagabe. Gilen-ek erantzun zion hau:

Ziur nago New Yorkeko txikanoek, ingelesa ondo jakinez gero, gauza bera egiten dutela, nahiz bi hizkuntzak SVO izan.

Guztiz interesgarria iruditzen zait a fenomenoa on espanglisha, zein batzuk ulertzen dutén nola kultura berri bat, hibridoa, non nahasten diren bi hizkuntza, eta non (justuki spanglish-ean) diferentzia sintaktikoak ez duten jokatuko paper esanguratsurik, zeren bi hizkuntza horiek dirá, alde horretatik, basikoki berdinak. 

Baina esan behar da ze horrek ez digu ziurtatzen ze beste ezein kasutan diferentzia sintaktikoek ez duten jokatuko paper esanguratsurik. Areago, guztiz pensatzekoa da ze diferentzia sintaktikoak, noiz existitu, bai jokatuko dutela paper inportantea gain kode-aldaketa, akaso izanki faktore printzipala.

Eta bide horretatik doa goragoko komentarioa ganik Txopi, nok explizituki aipatzen ditú esaldi konposatu luzeak zeinen barruan aurki daitezkén Txopi-k orobat aipatutako erlatiboak edo genitiboak. Gainera estuasunak areagotuko dira azpín presioa, nola haserrea, larridura edo konpostura galtzea. Egoera exigenteen zerrenda horretan, gehitu geinke beste egoera asko, egunerokoak, non sinpleki bilatzen den efektibitate gehiago (umorea), indar gehiago (hizkera zatarra), agresibitate gehiago (ohiuak),... non, aukerarik balego, hiztunak aukeratuko du hori expresiobidea zein gertatzen zaion eraginkorren. 

Gogora gaitezen ondoko 2013ko sarrera titulatzén: "...direktoagoa, errazagoa...":

Ikus hurrengo aipua ga Luis Aspiazu (filosofia-irakaslea baita an Arrasateko Arizmendi ikastola), zek egin zuen ikerketa bat non biltzen zirén a inpresioak on gazte arrasatearrak burúz euskara an textuinguru musikala ("Gazteak, musika eta euskara. Arrasateko gazteeen iritziak"):

Arrasatear gazteek, ordea, ez dute hain erraz ikusten musika estilo hori euskaraz egitea. Azken aipuak kontrakoa adierazten badu ere, salbuespena da, gehienek ezintasun nabarmena ikusten baitute musika mota batzuk euskaraz egiteko eta bereziki punk-rock musika. Erdaraz potenteagoa, direktoagoa eta errazagoa omen. Euskaraz imajinaezina, batzuentzat eta oihu egiteko gaztelaniara pasatu beharra ikusten dute. Zailtasun honen zergatia ere nahikoa argi utzi dute gazteek: euskararen egokitasun eza. Gazteen ustez euskarak ez du gaztelaniaren egokitasunik. Eta egokitasun ezagatik nahiago dute gaztelania erabili. Errazago sartzen omen zaie gaztelaniaz. Gertuago eta ulerkorragoa egiten zaie. (2011, 50 or.)

Honá mezua ti gazte bat:

“Euskeraz askoz ere agresibitate gutxiago duke. Da más suave. Hitz konkretuak ez badira erabiltzen… Erderaz eitten dozu esaldi bat eta esaldi baten sartzen dozu pillua gauza. Ahal zarena kejau, ahal dozuna esan. Euskararako biher dozu kantziño luze bat esateko Eskorbutok esaten duena minutu baten, euskaraz behar dozu lau minutu. Errezago kaptatzen dozu mezua, zuzenago… Soinua ere hobeto geratzen da. Zaila da esplikatzia. Nik esango nuke más directo y concreto. Eta más agresivo. Hitzak te calan más. Más fuerte. Ez da berdina esatea vete a la mierda edo joan pikutara. No sientes la mierda. Hijo de puta eta entzuten duzu sasikumea.. y a dónde vas? Zaila da topatzea euskeraz kantziño agresibo bat”.

Arazo guztiak ez dira sintaktikoak, baina sintaxia dá islatzen edonon ere. Izan ere, koherentzia diskursiboak dákar berekin askatasun eta aukera expresibo handiagoa. Ez dut uste sintaxi regresiboak laguntzen duenik afin normaliza dadin erabilerá on euskara artén gazte eta ez-gazteak. Eskaini behar dirá aukera sintaktikoak zeinekin bete daitezén behar linguistikoak on gaur egungo gazteak (eta ez-gazteak).

Bai, guztiz pensatzekoa da ze diferentzia sintaktikoak, noiz existitu, jokatuko dute paper inportantea gain kode-aldaketa. [1241] [>>>]