asteartea, urtarrila 18, 2022

[objetua + aditz semantikoa + aditz laguntzailea] (poltsa ekarri du) versus [aditz laguntzailea + aditz semantikoa + objetua] (du ekarri poltsa)

Atzoko sarrera amaitzen genuen emánez ondoko esaldia::

Parisek kenduko ditu homosexualen baldintzak ki eman odola

zeinen hasieraz Txopi zún planteatzen honako galdera:

Parisek ditu kenduko...

Ez al da hobe? 

Dudagabe oso galdera interesgarria, zeinen erantzun orokorra izan behar dá baiezkoa

Izan ere, halako aditz-forma konposatuetan daukagu alde batetik aditz semantiko bat (erámanez aditz-formaren eduki semantikoa), eta bestetik aditz laguntzaile bat (zein den konkordatzen an persona eta numeroa kin sujetua), eta gauza da ze aditz semantikoa lotu ohi da kin objetua, halan-ze OV ordenan aditz semantikoa agertu ohi da justuki ondorenda objetua (eta, hortaz, lehenda aditz laguntzailea):

objetua + aditz semantikoa + aditz laguntzailea  (poltsa ekarri du)

bitarten VO ordenan berriz, aditz semantikoa agertu ohi da justuki lehenago zein bere objetua (eta hortaz, ondorenda bere laguntzailea):

aditz laguntzailea + aditz semantikoa + objetua  (du ekarri poltsa)

hola lórtuz hurrenkera semantikoki jarraikiagoa

Justuki horretaz aritu zen Greenberg (1963) an bere 16. universal linguistikoa, zeintaz mintzatuko garen bihar.