Eta hori dena, zértako? Zerta ez hautsi ustezko legea e galdegaia, zein ez den inoiz izan legeago zein ... orain

Genioen atzo: 

Atzo ikusten genuen nóla nahizik evitatu titular hau:

Parisek homesexualek odola emateko baldintzak kenduko ditu  

zén ematen beste hau:

Homosexualek odola emateko baldintzak kenduko ditu Parisek

non sujetu aktibo thematikoa ("Parisek") pasatu da ki azken posizioa, bitarten objetu rhematikoa, zein den galdegaia, orain gelditu da an aurreneko posizioa aurré aditza. Hortaz, ikusten dugu ze emandako titular hori hasten da kin informazio rhematiko luzeska bat (15 silaba), jarraitzen da kin aditz orobat rhematikoa (5 silaba) eta amaitzen kin sujetu thematiko bat zein ezin den eliditu (ezta atzeratu) zatio izan fundamentala ki interpretatu fokua an baldintza egokiak (3 silaba).  

Orduan, zergátik egiten da desproposito informatibo-pragmatiko hori? Zertáko? Ba, ez gehiago eta ez gutxiago ze gordétzeko ustezko legea e galdegaia, zein ez den inoiz izan legeago zein ... orain.

Honetaz mintzo ginen an "Bueltaka kin "mahomarena" eta subjektu-segidak: OVSren arazo gehigarri bat":

Aurreko sarreran aipatu dugú egunkariko titular bat non erabiltzen den OVS ordena (eta ez SVO) ordezta SOV (izanki O galdegai luzea) afin:

1. bete dadín ustezko galdegai-legea (SVO ordenak ez zuen beteko ustezko lege hori),
2. ez daitezén urrundu S eta V (an SOV non O galdegaia dén luzea),
3. ez dadín gertatu subjektu-segida bat (an SOV ordena).

Hemen, blog honetan, askotan mintzatu gará buruz ustezko galdegai legea, eta harek dakartzan desegokitasun funtzional konparatibo severoak (adibidez ⇶ Galdegaia, totem ustela).

Era berean, behin baino gehiagotan mintzatu gara buruz hori-operazio sintaktikoa non, abiatuz tikan SOV ordena, subjektua (S) eramanen baita justuki atzé bere aditza (V) afin evitatu ze S eta V bata bestetik urrun egon daitezén an SOV ordena non O galdegaia dén aski luzea (adibidez ⇶ Mahomarena).

Subjektuen segidak ere tratatu ditugu (adibidez ⇶ Atzera goaz?), adieraziz eta erakutsiz nóla kasu horietan ere askoz funtzionalagoa baita SVO ezi SOV edo OSV. Baina nola badirudien ze oso jende gutxiri interesatzen zaio arázoa e-funtzionalitate linguistikoa (esan nahi dut serioski interesatu) jarraitzen dugu sufritzen hori zein deitu genezakeen a-tirania e-galdegaia, non edozein aitzakia da ona afin galdegaiak inposa dezán bere poderioa, nahiz izan poderio ustela.

Bai, galdegaia kokátzea justuki aurré aditza ez da inoiz izan legeago zein ... orain.