asteazkena, otsaila 02, 2022

Juan Garzia (2013): "... euskarak berak -euskal hiztunek, alegia- beste urrats bat emango luke... galbiderantz"

Atzokoan hasi ginen zehazten zéin diren sakoneko arrazoiak zergátik Juan Garziak ez dun aldezten emátea esaldiko informazio rhematikoena postverbalki:

... (adibidez: sistematikoki aditza aurreratuko lukeen joskeratik postposiziozko menderakuntzara etortzeko mekanismoa aplikatzeko zailtasunak areagotu litezkeela, lehenaz gainera) ...
Basikoki, kontua da ze ... 

... zailtasunak areagotuko litezke, lehenaz gainera.

eta gauza, sakoneko kontua da ze, Juan Garziaren ustez, bide horretatik euskara areago hurbilduko litzaké ki ... galbidea! Bai, hala zehazten digu an bere artíkulua "Galdegaia aditzaren atzean" (an 31eskutik, 2013):

... euskarak berak -euskal hiztunek, alegia- beste urrats bat emango luke... galbiderantz. [Juan Garzia, 2013)

Horretaz esan ze:

1.: Ez dakigu zergátik Juan Garziak dioen:

Azkenean aditzez amaituriko euskarazko inolako esaldirik geratuko ez balitzaigu, ...

noiz-eta garabidean berdin ere erabili ahal dira aditz aurreko galdegaiak, SOV ordena neutroa edota bukaerako aditzak: garabidean ez da galtzen batere lehengo aukerarik: denak ere jarraituko lirake berdin erabilgarri, justuki hain erabilgarri nola aditz osteko galdegaiak, SVO ordena neutroa, edota esaldia amaitzea kin esaldiko informazio rhematikoena.

Horren inguruan, bádirudi ze aukerak kentzea izan daiteké justuki espezialitátea te Juan Garzia, zeini, adibidez atzokoan, lehenengo gauza zein bururatu zitzaion ki "konpondu" euskararen menderakuntza-arazoak zén:

... ; jakina: postposizioak (eta haiekin) menderakuntza debeka genezake, ...
nahizta, debekatzen jarrita, berari, antza, gehiago gustako litzaioke debékatzea esáldi-bukaerak kin informazio rhematikoena, ...

  • ... kontra praktika mintzatu orokortua an maila landuak,
  • ... kontra tradizio luzea, zein izan den moztua eta orain bermoztua zatio jarrera pobretzaileak nola berea, zein, hala ere, dirén oso influienteak an giro linguistiko erabakitzaileak.
  • ... kontra logika komunikatibo orokorra, zeintan argi dago ze esaldi-bukaera da lekurik egokiena ki emán esaldiko eduki rhematiko minimoki handiak an modu landu-efektiboa.

2.: Ez dakigu zergátik Juan Garziak dioen:

... eta galdegai-enfasi guztiak hamaieran emango bagenitu, ...

Gogoratu beharko zaio ki Juan Garzia ze, adibidez gaztelaniaz, arazogabe eman ahal dira aditz aurreko galdegaiak, halan-ze ez dugu ikusten zergátik euskaraz galdegai-enfasi guztiak eman beharko lirake an amaiera

3.: Ez dakigu zergátik Juan Garziak dioen:

... euskarak berak -euskal hiztunek, alegia- beste urrats bat emango luke... galbiderantz.

Euskara galbiderantz eraman duté eta eramaten duté hek diskursoak nola hóri te Juan Garzia an 2022. Orohar, Juan Garziaren bidea dá bide pobretzailea justuki noiz gehien behar dén aberastasuna, aberastasun landua, zein, jakina, landu behar den.