Beraz, ikusten dugu ze Euskaltzaindia-k bultzatu ahal ditú proaktiboki joera eta dinamika berritzaileak

Aurreko sarreretan saiatu gara azpimarratzen ze Euskaltaiandia-k bere hiztegi arauemailean bultzatu ahal ditú (eta bultzatzen ditú) proaktiboki joera eta dinamika berritzaileak (ikus "Igone Zabala (2014): 'Nominalizazio-eskala eta hiztegiak'".

Ez da esan beharrik ze ez gaude aurká joera eta dinamika berritzaileak, baizik argiki aldéz joera eta dinamika berritzaileak, baina jakina joera eta dinamika berritzaile horiek joan behar dirá an norabide ona (izan behar dira aberasgarriak, emánez aukera potenteagoak, efizienteagoak eta efektiboagoak), eta ez an norabide txarra. [2342] [>>>]

Eta hain justu horregatixe existitzen dira aditzetiko izenak, zeren aportatzen baitituzté hainbat aukera eta kolore (sintaktiko-semantiko-pragmatiko-expresibo) ki diskursoa, hainbat aukera eta kolore zein galtzen dirén noiz saihesten ditugún aditzetiko izenak (edo aditzetiko adjetiboak berdin)

Jarraitzen dú Andres Alberdi-k an bere "Oinarrizko Gramatika" on 2008, zeintaz jada mintzatu ginén adibidez an gure sarrerá [144] "Andres Alberdi: Euskararen gaurko erronka nagusia sintaxiaren esparruan dago ...":

Euskara, baina, aditz-egituretan oinarritutako joskera baitu, ez da ondo egokitzen nominalizazio-sistema horretara, eta, hori saihesteko, aditz-egiturez baliatzen da. Nola? Aditz-izenaren bidez. Nominalizazio-estilora jo, eta -keta, -en, -era, -mendu, -zio... eta gisako atzizkiekin sortutako izenak (aldaketa, burutzapen, sorrera...) erabili ordez, hobe zaio aditz-estiloari atxikitzea. [Andres Alberdi, 2008:139]

Beraz, gabezia sintaktikoak medio (ikus 2329), saihestu beharko genuké euskararen nominalizazio-sistema, horren ordez erábiliz aditz-izenak ("-tze" aditz-izenak). Baina, gauza da ze hori ez litzaké baizik beste adabaki bat, zeren alde batetik aditz-izenek eta bestetik aditzetiko izenek ez dituzté ematen ber aukera sintaktiko-diskursibo-semantiko-pragmatiko-expresiboak, izanki bi molde horiek aukera alternatiboak zein diren aukeratzen aráuz helburu komunikatiboak.

Eta hain justu horregatixe existitzen dira aditzetiko izenak, zeren aportatzen baitituzté hainbat aukera eta kolore (sintaktiko-diskursibo-semantiko-pragmatiko-expresibo) ki diskursoa, hainbat aukera eta kolore zein galtzen dirén noiz saihesten ditugún aditzetiko izenak (edo aditzetiko adjetiboak berdin). Bai, errepika daigun: aditzetiko izenek eta baita aditzetiko adjetiboek ere ahalbidetzen dituzté hainbat aukera diskursibo-sintaktiko-semantiko-pragmatiko-expresibo zein desagertzen dirén noiz saihesten ditugún halako aukera linguistikoak (zatio ahuldade sintaktiko hutsa).

Horretaz gainera, aditz-konplementazioa ere ondo ahulagoa da an sintaxi buruazkena respektu burulehena. [2330] [>>>]

Maguregi (2017): "... bada garaia ... eredu berriak sortzeko"

Eta gogoratzen hasita (ikus sarrera hau eta hau), orobat gogoratu gara kin hitzak on Zuriñe Maguregi (garai horretan zuzentzen baitzuén Gaztezulo aldizkaria), noiz zioén an 2017:

• Maguregi: "bada garaia ... eredu berriak sortzeko"

Atzo, bukatzean, komentazen genuen ondorengo hau:

Baina, zéin da benetako arazoa? Ez al ditu euskarak era guztietako baliabide postpositiboak? Ez al ditu euskarak baliabide postpositibo erlatibo, konparatibo...? Eta, orduan zergátik ez dira erabiltzen baliabide postpositibo horiek guztiak an ber intentsitatea nola gaztelaniaz edo frantsesez edo inglesez? Justuki zeren postpositibo izate horrek baldintzatzen baitú euren erabilera eta eraginkortasuna, hala baldintzatuz prosamoldea, eta bere diztira.

Eta sintaxi burulehenaren eraginkortasun handiago hori (informazionala, expresiboa) respektu sintaxi buruazkena (kin efektu sotila eta iheskorra bezain sakona eta etengabekoa) ez da soilik ondo nabarmenki islatuko an praktika komunikatibo erlatiboki formalagoak, zeinetan Kepa Altonaga-k jartzen zuen atentzioa, baizik ze baitare izanen du oso eragin handia gáin praktika komunikatibo erlatiboki informalagoak. Hortxe zentratzen da ondorengo artikulua ganik Zuriñe Maguregi, zein dén zuzendaria on Gaztezulo, titúlatzen "Euskarak molatzen du" (2017-6-7), kin ilustrazioa on Ibai Etxarri. Horrá osorik:

• Euskarak molatzen du

Euskara hizkuntza aberatsa da, jatorri ezezagunekoa eta senidetasun gabea. Are gehiago, hizkuntzalariek diotenez, baliteke euskara Europako hizkuntzarik zaharrena izatea –ez da makala gero!–. Eta zer esan gure hizkuntzak sufritutako jazarpenaz... Eta hala ere, aurreikuspen guztien kontra, mendez mende bizirik irautea lortu izan du.

Hizkuntzaren batasun prozesuak euskaldunok indartsuago egin gintuen; azken batean, gauza ederra da itsasaldeko bizkaitar eta lapurtar batek liburu berdina irakurtzeko gai izatea. Horren atzean azken hamarkadetan erakunde, elkarte eta hedabideek egindako urratsen aztarna topa dezakegu gaur egun ere.

Hitz gutxitan: euskalduna izateak asko molatzen du –kakotxik gabe–.

Euskarak lortu duen maila altua da, kasik miresgarria. Hain garbia, hain egokia, hain jatorra, hain zuzena, hain zehatza... mailaren talaiatik etorkizunari begira, bertigoa sumatzen hasiak garela noiz edo noiz.

Eta tarteka, zuzentasunak itotzen gaituenean, erdara izaten da arnasgune. Baliabide falta agian, malgutasun beharra litekeena.

Euskararen ezagutza mailaren lerroa urdin kolorez goraka doan heinean, testuinguru informaletan ematen den erabilerarenak gorriz egiten du behera. Gazte –eta ez hain gazte- kuadrillek ez dira erabat eroso sentitzen milaka urteko hizkuntza adoratua zikinduko dutelakoan.

Euskara munduko hizkuntzen mapan kokatzeko egin diren esfortzuak ezinbestekoak izan badira ere, bada garaia lehengo arau sendoen gainean zirriborroak marrazten hasteko, hanka sartzeaz gozatzen hasteko eta eredu berriak sortzeko. Erdara galbide baino, aberasbide ote? 

nondik: "báda garaia ... eredu berriak sortzeko" [Maguregi, 2017]. [2165] [>>>]

J.M. Agirre (2012): "anbizio faltagatik, kastizismo eta purismoagatik…"

Atzokoan gogoratzen genuén ondoko pasartea ti J.M. Agirre itzultzailea (2012), eginez lehenago aurkezpen txiki bat:

Gogora ditzagun, amaitzeko, ondorengo hitzak on itzultzaile Jesus Maria Agirre (2012), zein jaso genituen an gure sarrera titulatzén "J.M.Agirre: "Hizkera juridiko-administratiboan esamolde prepositibo berriak hedatu beharra"":

Ausartzen naiz esatera ezen garabideko hizkuntzek, nola eta, hizkuntza hegemonikoak imitatuz, haiek kopiatuz (mailegatuz edo kalkatuz) garatu dituztela beren espezialitate-hizkerak. Gurean, ordea, oinarrizko hizkeraren ingurumarian gabiltza aspaldion bueltaka, benetan ausartu gabe (anbizio faltagatik, kastizismo eta purismoagatik…) espezialitate-hizkeraren eraketan aurreratzen.

Kontu hau garbi ikus dezakegu lokarri prepositiboen kasuan. Gure tradizio literarioan sistema prepositibo nahiko hedatua eratu zen, hizkuntza erromanikoak kalkatuz. Hor daukagu ETAren saila: “harik eta”, “zeren eta”, “baldin eta”, “baizik eta”, “nahiz eta”, “bai eta”, “ustez eta”, “noiz eta”…. Hor daukagu orobat HALAren saila: “hala nola”, “halatan non”, “halako moldez non”… Hor dugu ere EZEN konjuntiboa. Hor da orobat erlatibo erromanikoa: “zeina”, “non”… Hor dugu bestalde erakuslea, lokarri prepositibo gisa ere erabiltzeko: “era horretara”, “hartarako”…

Tradizio literarioan hasitako bidea, ez eten, baizik eta osatu eta aberastu egin beharko genuke, hizkera juridiko kultu eta funtzional bat sortzeko. Ildo horretan, helburuzko esapide prepositibo bat falta zaigularik, ETAren sailean “amorez eta” proposatuko nuke, “amoreagatik” zaharretik abiatuta. Erlatibo erromanikoa onartu beharko genuke erabilgarria ez ezik bultzatu beharrekoa dugula, erlatibo esplikatiboetatik agian espezifikatiboetara ere inoiz pasatuz. [J.M. Agirre, 2012]

nondik gaur azpimarratu nahi genuké honako zatitxoa non autorea saiatzen den azaltzen zergátik gaudén an egoera hau:

anbizio faltagatik, kastizismo eta purismoagatik… [Agirre, 2012]

Edozergatik dela ere, ezbidea. [2163] [>>>]

Patxi Baztarrika (2016): "... ez daukat soluziorik? bueno ba, aurkitu egin behar dut, eta asmatu egin behar dut, bildurrik gabe".

Atzokoan gogoratzen genituén honako hitz ondo interesanteak ganik Fatamendi (1917) noiz mintzo zen burúz expresioa on biderketak:

Irakurlea, tolesketa-argibide onek gogoa betetzen badizu, erabili; ezpadizu, obea asmatu; ... [Fatamendi, 1917]

Horixe da jarrera nondik garatzen dirén sintaxiak eta, orohar, hizkuntzak, jarrera irekia, jarrera sortzailea, jarrera kritikoa, jarrera eraikitzailea. Materialak eta mekanismoak ez dira falta.

eta hitz horiek irakurtzean akordatu gara kin beste hitz hauek ganik Patxi Baztarrika (sasoi hartan zélarik Jaurlaritzako sailburuordea on politika linguistikoa) mintzátuz orokorki burúz sintaxia an 2016:

• Patxi Baztarrika: "... ez daukat soluziorik? ba, aurkitu egin behar dut, eta asmatu egin behar dut, bidurrik gabe"

Aurreko sarreretan aipatutako kolokioan, puntu batean, behinda Ibon Sarasola-k azaldú arazoaren sakona, Patxi Baztarrika-ri galdetu zioten (garai hartan baitzén Eusko Jaurlaritzako sailburuordea on politika linguistikoa, eta, hortaz, bere iritzia guztiz relevantea) ea nóla bideratu ahal zen egoera hori. Eta, hor, Patxi Baztarrika-k eman zuén erantzun perfektua, eta hau ere historikoa:

Patxi Baztarrika: "... ez daukat soluziorik? bueno ba, aurkitu egin behar dut, eta asmatu egin behar dut, bildurrik gabe".

Hori da bidea, zein baita garabidea.

Gogora ditzagun, amaitzeko, ondorengo hitzak on itzultzaile Jesus Maria Agirre (2012), zein jaso genituen an gure sarrera titulatzén "J.M.Agirre: "Hizkera juridiko-administratiboan esamolde prepositibo berriak hedatu beharra"":

Ausartzen naiz esatera ezen garabideko hizkuntzek, nola eta, hizkuntza hegemonikoak imitatuz, haiek kopiatuz (mailegatuz edo kalkatuz) garatu dituztela beren espezialitate-hizkerak. Gurean, ordea, oinarrizko hizkeraren ingurumarian gabiltza aspaldion bueltaka, benetan ausartu gabe (anbizio faltagatik, kastizismo eta purismoagatik…) espezialitate-hizkeraren eraketan aurreratzen.

Kontu hau garbi ikus dezakegu lokarri prepositiboen kasuan. Gure tradizio literarioan sistema prepositibo nahiko hedatua eratu zen, hizkuntza erromanikoak kalkatuz. Hor daukagu ETAren saila: “harik eta”, “zeren eta”, “baldin eta”, “baizik eta”, “nahiz eta”, “bai eta”, “ustez eta”, “noiz eta”…. Hor daukagu orobat HALAren saila: “hala nola”, “halatan non”, “halako moldez non”… Hor dugu ere EZEN konjuntiboa. Hor da orobat erlatibo erromanikoa: “zeina”, “non”… Hor dugu bestalde erakuslea, lokarri prepositibo gisa ere erabiltzeko: “era horretara”, “hartarako”…

Tradizio literarioan hasitako bidea, ez eten, baizik eta osatu eta aberastu egin beharko genuke, hizkera juridiko kultu eta funtzional bat sortzeko. Ildo horretan, helburuzko esapide prepositibo bat falta zaigularik, ETAren sailean “amorez eta” proposatuko nuke, “amoreagatik” zaharretik abiatuta. Erlatibo erromanikoa onartu beharko genuke erabilgarria ez ezik bultzatu beharrekoa dugula, erlatibo esplikatiboetatik agian espezifikatiboetara ere inoiz pasatuz. [J.M. Agirre, 2012]

Sarrera hartan aipatzen genituén ondorengo sarrerak:

1: Entzun mesedez audio historiko hau, non debatitzen duten Ibon Sarasolak eta Patxi Baztarrikak
2: Ibon Sarasola (2016): "...beraz, hor problema haundi bat degu, problema haundi bat degu" 
3: Ibon Sarasola (2016): "...orduan 'bitartean' aurrera bota behar da"
4: Ibon Sarasola (2016): "...eta bádaude 'mientras' bezalakoak eta okerragoak ere bádaude"
5: Ibon Sarasola (2016): "...ez gara konpetitiboak, oraingoz behintzat..."
6: Patxi Baztarrika (2106): "... jarreraren kontua, nik uste klabea dela horretan...."

Eta, atzo genioenez, materialak eta mekanismoak ez dira falta. [2162] [>>>]

Ez, euskara ez da "endekatzen" gaiti bilatu komunikazio potenteago bat, baizik ahalduntzen eta indartzen, eta hala eginez, ohoratu egiten da hizkuntza eta bere izaera, bere izaera komunikatiboa

Horrá bigarren galdera zein Txopik planteatzen zuen herenegun (ikus atzokoa ere):

- Aldaketak an Euskara baldin bada hizkuntza profanatzea, ¿horrek esan nahi du mendeetan eta mendeetan dela profanatu sistematikoki gure hizkuntza? Beraz, logika honen arabera, dugu hitz egiten hizkuntza endekatua? Lehen bai baina orain ez... Ze kontraesan da hori?

Euskara ez zen "profanatu" noiz hiztunak, erábiliz euren eskubide komunikatiboak, joan ziren emáten gerota sujetu aurreratu gehiago (SV ordezta VS) eta gehituz "ga" partikula ergatibo sujetu-bereiztailea (zein den koinziditzen kin 2. persona singularreko "ga" izenorde klitikoa, zeini suposa dakioke lehengo bizitza bat nola izenorde independentea eta seguruena nola erakuslea ere); berdin nola euskara ez litzaken "profanatuko" baldin ergatiboa desagertuko balitz azpi beste baldintza komunikatibo batzuk (areago, ergatibo plurala ez da erabiltzen an mendebaldeko eta erdialdeko euskara). 

Era berean euskara ez zen "profanatu" noiz idazle zaharrek aukeran erabiltzen zituzten SVO ordena kin parte rhematikoena an bukaera, edota noiz lantzen eta zabaltzen zituztén hainbat baliabide prepositibo zein gaur egun praktikoki ahaztuak baitira an armairuko sakonena. Esan nahi baita ze SOV postpositiboa ez da euskararen (ezta ezein hizkuntzaren) berezko ordena (nola genioén atzo bertan an hitzak te Lakarra), berdin nola ez den berezkoa ergatibitatea, edota ustezko galdegaiaren legea. 

Antzera ere, euskara ez litzake "profanatuko" baldin erabiliko balira gerota estruktura eta baliabide prepositibo gehiago (gradualki, zentzuz, baina sendoki), erántzunez ki behar eta baldintza gerota exigenteagoak eta erábiliz euskararen beraren mekanismo eta baliabide berberak zein erabili dirén betidanik ere kin betidaniko helburu eta funtzio genuino komunikatibo berbera. Ez, euskara ez da "endekatzen" gaiti bilatu komunikazio potenteago bat, baizik, kontrara, dá ahalduntzen eta indartzen, eta hala eginez, ohorátu egiten da hizkuntza eta bere azken izaera, bere izaera komunikatiboa.

Kontrako joera, orain (eta orohar pasa den mendean) nagusi dabilena, dá joera pobretzailea eta ahultzailea, zein ez den baizik ezbidea, eta zein justuki oposatzen da ki garabidea, zein den zentzuzko bide bakarra, esan nahi baita: bide bakarra. [1760]

... izugarri ahulagotuz bere expresibitatea, eta finean moldátuz tresna bat (euskara estandarra) guztiz zurrun eta desegokia azpi baldintza orokorrak (informazionalki eta expresiboki)

Honela jarraitzen zuen Bittor Hidalgo-k herenegun bere galdera (ikus ere gure atzoko erantzuna ki galdera horren hasiera)

Esan nahi luke horrek Leizarragarentzat-eta (eta euskararentzat eta euskaldunontzat) ez dagoela itxuraz 'galdegai legerik / ez leku finkorik', nolabait testuinguruak ematen duela beti aditzera esaldi baten informazio egitura zein den? 

Textuingurua oso da lagungarria ki ulertu esaldi baten informazio-egitura, oso-oso lagungarria, baina galderako "beti" hori akaso gehitxo dateke, batez ere kontuan hartuta nóndik gatozen, alegia: Juan Garzia-ren eredua.

Esan nahi baita ze Juan Garzia-ren eredua saiatu dá oso leku gutxi uzten ki kontextua, saiatu baita kodetzen (ia) den-dena bidéz hitz-ordena, hala intérpretaraziz (ia) den-dena aráuz hitz-ordena hori, eta eráginez desastre bat an euskara formala, izugarri ahulagotuz bere expresibitatea, eta finean moldátuz tresna bat guztiz zurrun eta desegokia azpi baldintza orokorrak (informazionalki eta expresiboki). Erabateko ezbidea. 

Horrela, gaur egun, aplíkatuz Garzia-ren eredu ubikuoa, gertazen da ze SVO ordena ikusita, interpretatu beharko genuké galdegai enfatikoa an sujetua, independenteki zéin den textuingurua. Jakina, hortik gatozelarik, duda sor litezke nóla interpretatu SVO konkretu bat, eta halako duda egon ahal denean, egokia dateke, eta beti ere optatiboki, duda hori argitzea bidéz azenturen bat, adibidez gain laguntzailea, sinpleki adiéraziz ze begiratu behar da aurrerantza, ez atzerantza (bide batez adiéraziz intonazio bat).

Eta zér esan ahal dugu gain menderakuntza prepositiboa bera? Horrek ere oztopatzen al du menderakuntza postpositiboa? Horrek ere aurreratzen al du euskara an bere galbidea?

Argudiatzen zuén Juan Garzia-k (ikus hemen) nóla SVO ordena ez zen aldeztu behar zatio bere efektu negatibo erabakiorra gain menderakuntza postpositiboa, hain erabakiorra non tendentzia horrek aurrera eginez gero, euskara ariko zen emáten (are) pausu gehiago ki galbiderantz. 

Eta gauza da ze horíxe da bere argumentu estruktural nagusia aúrka erábili SVO ordena (neutroa edo kin galdegai postverbala). Gainera, gogora gaitezen ze hala egiten du...

• ... kontra praktika mintzatu orokortua an maila landuak,

• ... kontra tradizio luzea, zein izan den moztua eta orain bermoztua zatio jarrera pobretzaileak nola berea, zein, hala ere, dirén oso influienteak an giro linguistiko erabakitzaileak.
  

• ... kontra logika komunikatibo orokorra, zeintan argi dago ze esaldi-bukaera da lekurik egokiena ki emán esaldiko eduki rhematiko minimoki handiak an modu landu-efektiboa.

Argudioari jarraiki, komentatu dugu an aurreko sarrerak nóla, dirudienez, euskarak jada emanak zituén aurreneko pausuak an norabide galgarri hori noiz hasi zen erabiltzen SVO ordena malapartatu hori an ezezko esaldiak (nahiz egitan izán aurrerapausu handia an norabide komunikatibo orokorra). Orain, bide beretik, galdegin nahi genuke:

• Zér esan ahal dugu gain menderakuntza prepositiboa bera? Horrek ere oztopatzen al du erabílera sanoa te menderakuntza postpositiboa? Horrek ere aurreratzen al du euskara an bere galbidea?

Hortaz, konpara daigun, alde batetik: 

Zuzendariak ikasle horrek liburua eskolara ekartzen ez duela esan du.

non, aráuz Juan Garzia, ez ginaken ariko batere kaltetzen menderakuntza postpositiboa:

Zuzendariak ikasle horrek liburua eskolara ekartzen ez duela esan du.

zeren erabili dugú SOV estruktura bái printzipalean eta báita subordinatuan ere, nahizta, hori bai, emaitza litzaké argiki hobagarria komunikatiboki (ez baita prozesatzeko erraza); eta beste alde batetik:

Zuzendariak esan du ze ikasle horrek ez du ekartzen liburua eskolara.

non, hariari jarraiki, dobleki ariko ginaken kaltetzen menderakuntza postpositiboa:

Zuzendariak esan du ze ikasle horrek ez du ekartzen liburua eskolara.

zeren bitan eta jarraian erabili dugú SVO estruktura, bái printzipalean eta báita subordinatuan ere, apárte erabili subordinazio-nexu konpletibo burulenen soildu bat ("ze"). Hori bai, ez genuke kaltetuko deskodifikazioa, zein izanen litzaké ondo abantailatsua respektu goragoko saio buruazkena. Fija gaitezen, gainera, nóla bigarrenean ordenatzen dugú perpaus subordinatua berdin berdin nola balitz printzipala, bitan erraztuz prozesamendua te informazio rhematikoena (trataera identiko horretatik beretik ere, segitzen da erraztasun handiagoa):

... ikasle horrek ez du ekartzen liburua eskolara.

apárte esaldi osoa izán ondo koherenteago zein bere kontraparte buruazkena (koherenteago sintaktikoki, semantikoki, diskursiboki eta expresiboki).

Utzi behar al genioke ki bigarren aukera hori zatio argumentua on Juan Garzia? Zér da hobe, saiátzea orokortzen eredu sintaktiko argiki efektiboagoak, ala saiátzea eredu horiek oztopatzen nahizik aldeztu justuki eredu buruazken argiki gutxiago efizienteak, eta gutxiago efektiboak? [>>>]

Oztopatu behar al genuke ezezko esaldietako eredu burulehena (SVO) nahizik erráztu menderakuntza postpositiboa (buruazkena), ala joan beharko ginake lantzen eta garatzen menderakuntza burulehena?

Beraz (ikus atzoko sarrera):

• Oztopatu behar al genuke ezezko esaldietako eredu burulehena (SVO) nahizik erráztu menderakuntza postpositiboa (buruazkena)? 

Jakina ezetz. Izan ere, ezezko esaldietako SVO horrek dakártza berebizikiko abantaila komunikatiboak an ezezko esaldi sinpleak eta an ezezko perpaus printzipalak, zein dirén funtzionalki oinarrizkoagoak zein euren kide subordinatuak.

Bestalde, perpaus menderatuetan ere ari dirá funtzionatzen ber indar komunikatiboak zein ari diren an perpaus nagusi eta sinpleak, bilátuz progresibitate rhematikoa, esan nahi baita eskátuz aukera burulehenak an menderatzaileak eta euren aditzak, justuki bultzátuz an norabide orokorra aldé aukera rhematiko komunikatiboki progresiboago eta irekiagoak (SOV eta menderatzaile postpositiboak ere hortxe egonen lirake).

Hortaz:

• Oztopatu behar al genuke ezezko esaldietako eredu burulehena (SVO) nahizik erráztu menderakuntza postpositiboa (buruazkena), ala joan beharko ginake lantzen eta garatzen menderakuntza burulehena?
  

Gure ikuspegitik argi dago nóla ez luken zentzu handirik oztópatzea evoluzio komunikatiboki ondo abantailatsu bat an (ezezko) esaldi sinpleak eta perpaus printzipalak nahizik oztopatu ber evoluzio komunikatiboki ondo abantailatsua an (ezezko) perpaus menderatuak ere.

Hori litzaké ezbidea. Gauza da ze, bide bakarra da joátea lantzen eta garatzen aukera menderatzaile burulehen gerota osotuagoa eta normalizatuagoa. Esan nahi baita, zentzuzko bide bakarra. [>>>]

Ez dakigu, horratio, zergátik Juan Garzia-k ez dun aldezten hor ere ordena sanoagorik: "...: Anchume bat egundaño eman ez didazu, Gauz onik egingo ez dute, zure semearen icenic ere mereci ez det, etab."

Atzokoan ikusten genuen nóla, Juan Garzia-ren argudioari jarraiki, euskara jada hasiko zen galbideratzen (alegia, emáten pausuak ki galbidea) noiz garatu zuén SVO ordena neutroa an esaldi negatiboak: 

Ikasle horrek ez du ekartzen liburua eskolara.

Ez dakigu, horratio, zergátik Juan Garzia-k ez duen aldezten hor ere ordena sanoagorik (galbidea ez baitá, argi denez, biderik egokiena), nola litzakén hau:

Ikasle horrek liburua eskolara ekartzen ez du.

Eta gauza da ze SOV eredu hori erabili izan dá an garai zaharragoak, eta are espekula liteke (eta espekulatu da, adibidez Altube-k berak) ea ordena buruazken hori ez ote zen izanen zaharragoa zein oraingo SVO neutroa an esaldi negatiboak (iruditzen zaigu zentzuzko espekulazioa). 

Edonola ere, euskaran izán da ezezko eredu hori non, aditz laguntzailea bukaeran jarrita, justuki inplementatuko litzáken Juan Garzia-ren eredu teorikoki onuragarriena, zeinekin euskara hasiko litzáken bere pausuak ateratzen ti galdidea:

...: Anchume bat egundaño eman ez didazu, Gauz onik egingo ez dute, zure semearen icenic ere mereci ez det, etab. [Lakarra, 1986]

Bai, Juan Garzia-ren argudioari jarraiki, azken eredu hori ere ondo kaltegarria izan beharko litzake (t)za(t) euskara, eta hola balitz, bádirudi ze, logikoki, aldeztu beharko litzake beste eredu bat gutxio kaltegarria, esan nahi baita konpatíbleagoa kin menderakuntza postpositiboa:

...: Anchume bat egundaño eman ez didazu, Gauz onik egingo ez dute, zure semearen icenic ere mereci ez det, etab. [Lakarra, 1986]

berdin ere bilátuz ze menderakuntza postpositiboak lan gutxiago eman deion ki euskara-erabiltzailea. [1528] [>>>]

Ezezko esaldiak ere eramango al dute euskara ki galbidea? Ba, antza, berdin-berdin ere

Atzokoan aipatzen genuén honako pasartea on Juan Garzia (2013), nondik gaur azpimarratu nahi genuke ondoko esaldi negatibo horiztatu hau: 

Ikasle horrek ez du ekartzen liburua eskolara.

Kurioski, ezezko SVO ordena neutro hori ez litzake sartuko tarten Juan Garzia-ren ordena kritikagarriak, baizik ze, kontrara, horíxe izan beharko litzake gure eredua an ezezko esaldiak.

Baina, ez dugu ikusten zergátik ezezko SVO eredu hori ez litzaken izan behar berdin kaltegarria nola beste edozein SVO arrén eta záildu menderakuntza postpositiboa, hala lagúnduz, horrek ere, euskara erámaten an norabidea ki galbidea. 

Bai, ezezko esaldiek berdin-berdin ere eraman beharko luketé euskara ki bere galbidea, ezta? (ikus "Juan Garzia (2013): "... euskarak berak -euskal hiztunek, alegia- beste urrats bat emango luke... galbiderantz""). [1527] [>>>]

Jakina, landu geinke menderakuntza prepositiboa

Atzokoan esaten genuenez, Juan Garzia-k, ikúsiz ze, bere ustetan, SVO  eta SOV ordenak normaltasun osoz erabilita, ...

... postposiziozko menderakuntzara etortzeko mekanismoa aplikatzeko zailtasunak areagotu litezkeela, lehenaz gainera) ...

lehenengo kolpean, bururatzen zaio honako "ezbidea":

... ; jakina: postposizioak (eta haiekin) menderakuntza debeka genezake, ...

noiz báden, argiki egon ere, oso aukera natural bat, eta guztiz eskura, zein dén sinpleki ...

... ; jakina: landu geinke menderakuntza prepositiboa.

Jakina! [>>>]

Baina, zéin litzake arazoa? Dio Juan Garziak: "...; jakina: postposizioak (eta haiekin) menderakuntza debeka genezake, ..."

Gogoratu nahi genuke hemen gure ondorengo mezua zein publikatu zen an ITZUL posta-zerrenda an 2016, non Juan Garziak berak zehazten digu zéin litzake arazoa on galdegai postverbalak eta SVO neutroa (ikus ere an gure sarrera titúlatzen "Bide bakarra (ITZUL-1)"):

Kaixo guztioi:

Ikusirik oso debate interesgarria piztu dela, zerbait esan nahi nuke afin komentatu zenbait puntu.

Dio Juan Garziak (hemen):

“-Aldaketa bat proposatzen denean, kontuan hartu behar da, zerbaitetan dakarkeen onura ez ezik, bestela eta guztira dituen ondorioak (adibidez: sistematikoki aditza aurreratuko lukeen joskeratik postposiziozko menderakuntzara etortzeko mekanismoa aplikatzeko zailtasunak areagotu litezkeela, lehenaz gainera; jakina: postposizioak (eta haiekin) menderakuntza debeka genezake, edo, erradikalago, preposizio bihurtu guztiak, edo... edo...); luzea, baina adibidetxo bat baino ez zen, ez ahaztu, parentesikoa.” (Juan Garzia)

Beraz, Juan Garziak diosku ze aditza nahierara aurreratzeak areagotuko lituzke menderakuntza postpositiboaren berezko zailtasunak (besteak beste), eta hori arazo erantsi bat dela. Baina hori betiko ezbidea da: menderakuntza postpositiboak berezko arazoa izanik, arazo horrentzako soluzio egokia bilatu beharko da, ezta? Soluzio ona, ez adabakia.  Eta soluzio hori soilik pasa daiteke ti erabiltzea menderatzaileak zein ahal diren kokatzen aurre euren esaldi menperatuak (beti egonen dira hor menderatzaile postpositiboak, besteak beste). Bide hori egin behar da gradualki, inteligentziaz eta zentzuz, baina, azken buruan, euskararen erabiltzaileari eskainiz tresneria eraginkorra.

Aditzak aurreratzea da lehenengo pausua (Sarasolaren liburuak izugarrizko bultzada ematen die aditz progresiboei, eta horregatik euskararen erabiltzaileek gure eskerrik beroenak eman behar dizkiogu), baina bigarren pausua da menderakuntza prepositibo osoa aukeran izatea, ez soilik menderakuntza erlatibo ez-murriztatzailea (berriro ere diot, hemen ere Sarasolaren bultzada guztiz zorionekoa dela, eta oso inportantea eta lagungarria afin euskararen erabiltzaileek izan ditzagun aukera potente ez-marginalizatuak).

Kontua da ze menderatzaile erlatibo ez-murriztaileak ezin inportanteagoak izanik ere, ez direla gutxiago inportanteak erlatibo prepositibo murriztaileak edota beste menderatzaile guztien bertsio prepositiboak. Horrela konponduko lirateke Juanek aipatutako arazo horiek guztiak behin betikoz eta era egoki batean. Bide horretan klasikoek jakin zuten erabiltzen hainbat baliabide progresibo zein berriro hasi beharko liratekeen normaltasunez erabiltzen. Eta, jakina, erabil litezke euskararen mekanismo sortzaileak afin sortu edo moldatu beste baliabide menderatzaileak ere.

Baina arazoak ez dira amaitzen noiz garatu menderatzaile guztien bertsio prepositiboak. Badira beste baliabide postpositibo asko zeinen bertsio prepositiboak arazorik gabe lortu litezkeen eta zein komunikatiboki oso onuragarriak izanen liratekeen (-ri buruz, -n artean, …). Eta, duda izpirik gabe, bide osagarri horretatik zenbat eta aurrerago ailegatu, eta askoz hobeto. Kontua da, gorago esan bezala, gradualki egitea, kritikoki baina aurrera bidean, oker egindakoak kritikatuz, baina ondo egindakoak sostengatuz eta landuz. Horretarako behar da giro egokia, eta hor berriro sartzen da Sarasolaren lanaren garrantzia handia.

Hori guztia ez da munstrokeria, baizik guztiz zentzuzkoa, eta posiblea, eta gainera, da bide bakarra.

Dio Juan Garzia-k "...; jakina: postposizioak (eta haiekin) menderakuntza debeka genezake, ...". [>>>]

Kayne (1994): 'Heads must always precede their associate complement position.'

Atzokoan komentatzen genuen nóla Fernández-Ortiz de Urbina autoreek (2007) esaten ziguten ze...

...gure eremu teorikoan nagusiki, ... ez da pentsatu izan subjektuak hizkuntzatik hizkuntzara lekua alda dezakeenik,... [Fernández-Ortiz de Urbina 2007:56]

... halan-ze sujetua oinarri-oinarritik (giza-burmuinean) etorriko zen kokaturik aurrén bere aditza (espezifikatzailea ezkerretara). Oso bestela gertatuko zen an erlazioa arten buruak eta euren osagarriak, zein ez zen izanen hasieratik finkoa edo finkatuta, baizik-ze geldituko baitzen menpé parametro orokor bat (orobat organikoa) zein, segun textuinguru linguistikoa, zén finkatuko an hurrenkera burulehena ala buruazkena.

Baina orain azpimarratu nahiko genuke ze Kayne hizkuntzalari famatua ondo harago joan zen noiz propósatu bere hipotesi antisimetrikoa (1994), zeintaz jada mintzatu ginen an sarrera titúlatzen justuki "Hipotesi antisimetrikoa (Kayne, 1994)":

Hipotesi antisimetrikoa izan zen proposatua ganik Richard S. Kayne an bere liburu "The antisymmetry of Syntax", publikatua an 1994. Hantxe, marko formal batean, Kayne, zein baita figura zentral bat an hizkuntzalaritza formal horretan, zuén postulatu ze munduko hizkuntza guztiak daukaté oinarrian estruktura berbera: espezifikatzaile-buru-osagarri, esan nahi baita: SVO burulehena.

Halako asimetriak esango liguke ze, finean, ez da berdin (ez da simetrikoa, baizik antisimetrikoa) kokatzea osagarriak aitzín edo atzén euren buruak (aditzak, izenak, ...), esango liguke ze existitzen dira asimetriak arten hitz-ordenak, eta justuki horregatik deitzen zaio hipotesi antisimetrikoa.

Antisimetria formal horren azpian aurkitzen dugú antisimetria funtzionala, an zentzua ze, oro har, ordena burulehena dá hurrenkera eraginkorrena. Izan ere, ordena progresiboa dá teknologia komunikatibo potente bat zein behar dén garatu, eta garapen hori ez da oro har hain zuzenekoa, zoritxarrez. [Balbula, 2008]

Zehazki, hipotesi horren arabera (ikus an "The antisymmetry of Syntax", Kayne, 1994):

Heads must always precede their associated compement position. (...) ...specifier positions [non aurkitzen baitá sujetua] must invariably appear to the left of their associated head, never to the right. [Kayne, 1994]

Ohartu ze SVO ordena burulehena litzaké oinarrizkoena zeren hala agertuko bailitzaké (alegia, fisikoki grabatua) an giza fakultatea deitzén hizkuntza. 

Horrela, SVO ordena burulehena ez zen izanen irekiena, arinena, progresiboena, ez zen izanen sintaktikoki eta interpretazionalki koherenteena eta horregatik potenteena eta expresiboena, ez zen izanen, finean, komunikatiboki efektiboena, nola dén. Ez, sinpleki izanen litzake ordena bat zein, medióz mutazio bat, agertu zen noizbait an giza burmuina kin estruktura sintaktiko zehatz hori jada prest.

Baina, gauza da ze ordena hori garatu behar da, zeren hizkuntza partikularrak sorreran ez dira existitzen baldintza evolutibo egokiak afinda azaldu dadin diskursibitate potente-moldagarri bat. [1079] [>>>]

Kitto eta gabén evidentziarik

Azpimarratu nahi genuke ze ez lirake nahastu behar erlazio formalak zein diren existitzen artén estruktura ezberdinak (hala nola artén estruktura aktiboa eta pasiboa, non lehenengoaren objektu transitiboa agertuko zaigún nola bigarrenaren sujetu pazientea, bilatuz beste estruktura diskursibo bat, beste thema bat zeintaz mintzatu), eta ustezko estruktura sintaktiko biologiko batzuk zein, gainera, ez diren behar ki justifikatu goragoko erlazio formalak zeren ondo azaltzen dirén bidéz argumentu komunikatiboak.

Berdin gertatzen dá, adibidez, noiz konparatzen atzoko bi estruktura horiek: "the door opened" eta "the door was opened", zeintzutan agertzen baita ber sujetua zeren bietan mintzo nahi dén gain "the door". Sinpleki ez dira behar argudio biologikoak, apárte izan zientifikoki eskasa eta gainera aski aluzinantea postulatzea ze sujetua aurrena doá zeren burmuinean hala grabatua dago, kitto, eta gabén evidentziarik (ez esaldi zinez emandakoetan, baizik oinarrizko estruktura previo batzutan, nondik gero etengabe egonen dirén derivatzen beste ordenak).

Hori bai, gaur eta hemen, zeozer lortzen dute: hain zuzen, desbideratzen gaituzte ti analisi funtzionala, zein baitá kruziala. [1077] [>>>]

Txopi: 'Karramarroen antzera, atzeraka goaz.'

Herenegun, Txopi-k zioén:

450 urte dira pasa ta dugu idazten okerrago. Karramarroen antzera, atzeraka goaz.  

Bitxia da, baina, bai, dudagabe, hala da. Gai horretaz, gogora ditzagun adibidez ondorengo hitzak ganik Koldo Zuazo (an sarrera titulatzén Antton Elosegi: "...lehio bat irekitzen zitzaion euskarari...mundu berri batean sartzen zen euskara..."):

Halako ikuskera-talka batez ari zen Koldo Zuazo noiz zioskun ze (ikus hemen):

Ikuskera talka bat ere bazegoen oinarrian, Zuazok azaldu duenez. «Euskara batua egiten hasi zenean, XVI. eta XVII. mendeetako literatura lapurtarrarenganako lilura zegoen. Hori zeukaten euskara jasotzat». Batik bat Bilbo inguruan zabaldu zen joera hori. «Lilura horren ondorioz, antzinako hainbat hitz eta egitura berpiztu ziren». Zuazoren arabera, hala ere, gaindituta dago hori, «oso baztertuta». [Koldo Zuazo, erantzunez ki Garikoitz Goikoetxea an "Batuaren arantzak", Berria, 2018-9-30]

Bistan denez, ezbidea ez da soilik gertatu an esparru juridikoa.

Bai, euskal diskursoa atzeraka joan da, nabarmenki, jarraitúz euskararen desbideak, ordezta joán aurrerantza, askoz aurrerantzago, nola behar duen, jarraituz bere garabide propioak. [1028] [>>>]

'Egungo Hiztegia eta Gramatika' izan ahal dirá oso pobretzaileak eta kaltegarriak, eta hori ez da bidea, baizik kontrako bidea

Euskaltzaindia-ren egungo hiztegia (Euskaltzaindiaren Hiztegia) edo gramatika (Euskara Batuaren Eskuliburua?) ezin dira erabili kontra Euskaltzaindiaren beraren Orotariko Euskal Hiztegia, zein den ha hiztegia on tradizioa (ikus [968]). Esan nahi baita ze  Euskaltzaindia-ren egungo hiztegia dudagabe erraminta ona izan ahal da baldin interpretatzen bada an modu osagarri-eraikigarria, baina oso kaltegarria baldin interpretatzen bada an modu mugatzaile-baztertzailea.

Adibide baterako, ikusten genuen (an [966]) nóla gure zuzentzaile anonimoek korregitzen ziguten estruktura hau:

Datu horiek bat datoz gure azalpen sintaktiko-espresiboarekin zeren errekurtsio burulehenak ez du urrutiratzen hitz gako espresiboa bukaeratik bitartean eta buruazkenak bai duen urrutiratzen, ... [Gure originala]

kin-eta beste hau:

Datu horiek bat datoz gure azalpen sintaktiko-espresiboarekin zeren errekurtsio burulehenak ez du urrutiratzen hitz gako espresiboa bukaeratik, buruazkenak bai duen urrutiratzen bitartean, ... [Textu zuzendua eta publikatua]

zein, goragokoaren moduan, kontrastiboa baita, ez denborazkoa. Baina gauza da ze erabilera hori ez da jasotzen an Euskaltzaindiaren Hiztegia, eta areago, expreski baztertzen da an Euskaltzaindia-ren Euskara Batuko Eskuliburua (ikus hemen):

bitartean
Oinarrizko balioan, denbora adierazten du bitartean adberbioak, eta ez da egokia bi perpausen arteko aurkaritza edo aldea adierazteko baliatzea (nahiz tradizioan adibideren bat edo beste ageri den).

Bitxia da nóla Euskaltzaindia-ren eskuliburukoek aipatzen dute ze tradizioan adibideren bat edo beste ageri den, noiz-eta aurkitzen dugun nóla adibidez an Euskaltzaindiaren Euskal Gramatika Laburra: Perpaus Bakuna (2002) 6 erabileretik 4 dirá kontrastibo aúrka 1 denborazkoa (ikus [473]):

..., ikus dezagun zénbat alditan eta zéin zentzutan erabili dén "...bitartean" an textua on "Euskal Gramatika Laburra: Perpaus Bakuna" (EGL) [Euskaltzaindia, 2002].

Erabili da 6 aldiz, zeintarik:

4 dirá kontrastiboak:

1.: forma aldetik, esan bezala, desberdintasunak daudela euskalkien artean: euskalki batek geu aukeratzen duen bitartean ekialdeko euskaldunek nahiago dute guhaur. [EGL, 2002:55]

2.: Bestalde, zubereraz eta behe-nafarreraz bazkaldu niz esaten da, beste euskaIkietan bazkaldu dut esaten den bitartean. [EGL, 2002:213]

3.: Lehenbizikoa desirazkoa edo den bitartean, bigarrena ahalezkoa da eta hau da orain aztertuko dena. [EGL, 2002:420]

4.: Alegia, hiztun batzuek adiskidearentzat (edo adiskidearendako) bakarrik erabiltzen duten bitartean, beste hiztun batzuek ederki bereizten dute eztarriarentzat eta eztarrirako formen artean. [EGL, 2002:489]

1 dá baldintzazkoa:

1.: (informazio hori, hain zuzen, hiztegiak eman behar digunez, ez dugu guk hemen kontuan hartuko, aditzen forma edo itxuran eraginik ez duen bitartean) [EGL, 2002:210]

eta 1, denborazkoa:

1.: Beraz, hoberena da besterik esaten ez den bitartean hara jotzea. [EGL, 2002:407]

Bistan da, 4 erabilera kontrastibo aúrka (versus) 1 denborazkoa.

Zértan ari dira "Euskara Batuaren Eskuliburua"-ren batzordekoak?

Ikus adibidez an [472] beste erabilera batzuk.

Bistan da: Euskaltzaindia-ren egungo direktrizeak izan ahal dirá oso pobretzaileak eta kaltegarriak, eta hori ez da bidea, baizik kontrako bidea. [969] [>>>]

Noiz erábili? Noiz nahi

Orotariko Euskal Hiztegia-n irakurri ahal dugú ondorengo iritzia ti Jean Larrasquet respektu "noiz..." konjunzio subordinatzailea:

Noiz
2.: (Como introductor de subordinada temporal; el verbo de la oración subordinada lleva bait- o -(e)n ). "Nuiz, lorsque, est un néologisme très désagréable, introduit par les jeunes prédicateurs, en mal de traduire en basque des sermons écrits en français. [...] " Lrq. Cf. [Lrq. horrek esan nahi dú Jean Larrasquet (1885-1953), OEH]

Bistan da ze Larrasquet euskaltzainari ez zitzaion gehiegi gustatzen "noiz..." burulehen hori, zein, bere ustez, ari ziren introduzitzen predikadore gazteak noiz itzúli frantsesezko sermoiak. Hala izanez gero, pozarren eskatuko genituzke gutxienez hiru hurra aldé predikadore gazte garatzaile horiek, baina gauza da ze, OEHn bertan, justuki beheraxeago zein aipátu Larrasquet, agertzen dira zenbait adibide ti "noiz..." burulehen hori bera, zein diren sinatuak ganik luma on Leizarraga (1506-1601) edo Arzadun (1675-1741), bi autore zein, argiki, Larrasquet-en denboran izan litezkén ia edozer, salbu gazteak:

Hire Resumaren konplimendua eta perfekzionea ethor daiten artean, noiz hi agerturen baitaiz eure Semearen personán. Lç Ins A 3v. [OEH]

-Nos egin bear da penitenzia? --Nos aginduten daben konfesoreak. Arz 53. [OEH]

Noiz erábili? Noiz nahi. [698] [>>>]

Birzabaldu "31eskutik"

Ondokoa idatzi dut gaur an bloga on Erramun Gerrikagoitia (deitzén Referentziak) azpi sarrera titulatzén "Zer luque tcharric, erabiliric librequi bakoitzac?", erantzunez ki Bittor noiz galdétu nire iritzia buruz zér egin liteken:
_____________________________________

Gauza bat, oso konkretua, zein egin liteke: Birzabaldu 31eskutik afin parte hartzaileak modu ezin irekiagoan, teknikoan, serioan eta sakonean mintza daitezen burúz bidea zeintan sartuta dagoen euskal prosa, eta berarekin euskal diskursoa, eta berarekin euskal irakaskuntza...
 _____________________________________

Horraino mezua. Bide batez, irakurri, mesedez, honako sarrera hau ere:

• Baina, gutuna, ondo ulertzen da, ezta?

[675] [>>>]

_____________________________________________________

Ikus:

1.: ... noiz ikusi egoki

2.: Pilota-iragarkietan "erabilia eta onartua"

3.: Ez dago sakoneko diferentziarik

4.: Birzabaldu "31eskutik"

5.: Ez litzake egon behar batere arazorik

Pilota-iragarkietan "erabilia eta onartua"

Ondokoa idatzi nuen atzo an bloga on Erramun Gerrikagoitia (deitzén Referentziak) azpi sarrera titúlatzen "Zer luque tcharric, erabiliric librequi bakoitzac?":
_____________________________________

Nire ustez, "A aurka B" báda osoki euskara an esparru konkretua on kartelak on pilota-partiduak (ikus "A aurka B: "kirol munduan erabilia eta onartua"" eta "ARTETXE-JOAKIN aurka OLABE-LARRU"). Gainera, aurkitu ahal dugu honako erabilera an Orotariko Euskal Hiztegia:

Erri guztia egon da kontra guregana. Noe 99.

zein ez den berdina, baina bai antzekoa nola kontra gu; eta, bestalde, dauzkagu erabilerak nola hau: "Neskak kontra mutilak".

Nire ustez, erabilera horretan, arazo nagusia ez da "kontra" prepositiboa bera, baizik ze "kontra" prepositibo horrek askotan eskatzen ditú, adibidez, baliabide erlatibo prepositivo erosoak, berdin nola ere eskertzén beste baliabide prepositibo batzuk ere:

... dago kontrá neurri ekonomikoak zein hartu zirén noiz...

Horregatik nioen hemen ze:

Aditzak aurreratzea da lehenengo pausua (Sarasolaren liburuak izugarrizko bultzada ematen die aditz progresiboei, eta horregatik euskararen erabiltzaileek gure eskerrik beroenak eman behar dizkiogu), baina bigarren pausua da menderakuntza prepositibo osoa aukeran izatea, ez soilik menderakuntza erlatibo ez-murriztatzailea (berriro ere diot, hemen ere Sarasolaren bultzada guztiz zorionekoa dela, eta oso inportantea eta lagungarria afin euskararen erabiltzaileek izan ditzagun aukera potente ez-marginalizatuak).

Kontua da ze menderatzaile erlatibo ez-murriztaileak ezin inportanteagoak izanik ere, ez direla gutxiago inportanteak erlatibo prepositibo murriztaileak edota beste menderatzaile guztien bertsio prepositiboak. Horrela konponduko lirateke Juanek aipatutako arazo horiek guztiak behin betikoz eta era egoki batean. Bide horretan klasikoek jakin zuten erabiltzen hainbat baliabide progresibo zein berriro hasi beharko liratekeen normaltasunez erabiltzen. Eta, jakina, erabil litezke euskararen mekanismo sortzaileak afin sortu edo moldatu beste baliabide menderatzaileak ere.

Baina arazoak ez dira amaitzen noiz garatu menderatzaile guztien bertsio prepositiboak. Badira beste baliabide postpositibo asko zeinen bertsio prepositiboak arazorik gabe lortu litezkeen eta zein komunikatiboki oso onuragarriak izanen liratekeen (-ri buruz, -n artean, …). Eta, duda izpirik gabe, bide osagarri horretatik zenbat eta aurrerago ailegatu, eta askoz hobeto. Kontua da, gorago esan bezala, gradualki egitea, kritikoki baina aurrera bidean, oker egindakoak kritikatuz, baina ondo egindakoak sostengatuz eta landuz. Horretarako behar da giro egokia, eta hor berriro sartzen da Sarasolaren lanaren garrantzia handia. ["Bide bakarra"]

Aipu horretan, Bittor, ikusten al duzu arazorik an nire erabilera estrukturalak?. Ikusten al duzu arazorik an edukia? [673] [>>>]

_____________________________________________________

Ikus:

1.: ... noiz ikusi egoki

2.: Pilota-iragarkietan "erabilia eta onartua"

3.: Ez dago sakoneko diferentziarik

4.: Birzabaldu "31eskutik"

5.: Ez litzake egon behar batere arazorik