asteazkena, abuztua 03, 2022

Ojibwa-ren VSO ematen dá an egoera oso kontextualak, non eman ohi da aditz soila (nola espero genuke)

Zioén Dryer-ek (an bere "On the six-way word order tipology", 1997:96-97), saiátuz azaltzen a diferentzia arten Tomlin eta Rhodes-en VOS ordena (1979) eta bere SVO ordena maizkoena, nóla Tomlin eta Rhodes-ek (1979) ez zuten aldarrikatu VOS nola ordena maizkoena an Ojibwa, baizik-ze soilik postulatu zutén VOS nola Ojibwa-ren oinarrizko ordena:

It should be noted, however, that Tomlin and Rhodes made no claim that VOS is most frequent, only that it was basic. Their notion of basic word order is different from the one assumed in this paper.

Hortaz, proposamen ezberdin horiek justifikatuko liraké gaiti diferentzia an euren definizioak te oinarrizko ordena. Horretaz mintzao da Christianson (2002) hemen ere:

Edonola ere, sarrera honetan azpimarratu nahi genuke nóla Tomlin eta Rhodes-en ordena neutro hori gertatzen dá hantxe non normalean ematen dirá aditz soilak (gabé osgarri explizituak):

... VOS order, since it occurs in contexts where one usually finds verb-only sentences (with pro-dropped NPs), ...
esan nahi baita ze VOS ustez neutro hori gertatuko litzaké an egoera oso kontextualak, antzeko kontextualak nola horiek non erabiltzen dén aditz soila (gabé osagarri explizituak). 

Bai, hala espero genuke: bukaerako sujetuak gertatzen dirá justuki an egoera oso kontextualak, antzeko kontextualak nola horiek non ez diren ematen explizituki. Baina, sujetua axola denean, sujetua ez denean hain kontextuala, edo hobeto, sujetua eta objetua ez direnean hain kontextualak (biak "obviatiboak") askoz gehiago gertatuko dá SVO zein VSO, hala perpaus nagusietan nola  subordinatuetan.

Horrek guztiak konfirmatzen dú gure buruketa eze egoera sinple oso kontextualetan sujetua gehienetan ez da emanen explizituki, eta ematekotan, ondo ager liteke bukaeran (kontextulaki aski argi baitago), baina egoera komunikatiboak konplexuago bihurtzen direnean, báda tendentzia argi bat (sinkronikoa eta diakronikoa) aldé ordena progresiboago bat, non sujetuak izaten dú joera sendoa ki aurreneko posizioa, bitárten objetuak jotzen dú ki bukaera (geldiroago, zeren hor askotan dependentzia gehiago sartzen dirá an ekuazioa).

Beraz, eta amaitzeko, Ojibwa-ren VSO ematen dá an egoera oso kontextualak, non eman ohi da aditz soila.