asteartea, abuztua 02, 2022

Orohar espero dugú informazio rhematikoena an objetua, eta ez an sujetua, halan-ze Ojibwa-ren SVO ordena maizkoen horretan, tipikoki informazio berria agertuko litzaké an esaldi-bukaera

Azken sarreretan saiatzen ari gara diluzidatzen ea Ojibwa sintaxia ez den batzen ki joera orokorra te kokatu informazio berria an esaldi-bukaera (ikus "Mundu-mailan, OVS ordena balitz sinkronikoki maizkoa eta diakronikoki gerota maizkoagoa, hori bái izanen litzake erakusle argia te joera bat ki kokatu informazio berria lehenago ze informazio zaharra"):

Dryer-ek (1980:175) atzo eskaini zigún argumentazio bat zein oinarritzen zen an bi premisa afin iritsi ondorio bat:

... if there is a universal tendency for new information to occur in clause-final position, and if sentential NP's tend to be new information, then one would expect that sentential NP's would tend to occur in clause-final position. [Dryer, 1980:175]
nahiz gero zabaltzen zituén zenbait duda gain demostrabilitatea e premisa horiek:

Neither of the premises of the explanation are demonstrably true. [Dryer, 1980:175]

Hortaz, eta Dryer-en lehenengo premisari eutsiz,  ezin liteke demostratu ze existitzen da ...

... a universal tendency for new information to occur in clause-final position, ... [Dryer, 1980:175]
Beherago, Dryer-ek zehazten dú:

Furthermore, Creider (1975) and Tomlin and Rhodes (1979) present evidence that the tendency for new information to occur late in sentences may not be universal. Tomlin and Rhodes argue that the opposite tendency exists in Ojibwa. [Dryer, 1980:175]

Ildo horretatik, saiatu gara aztertzen zéin ote den hitz-ordena maizkoena an Ojibwa (ikus hemen):

Christianson-ek berak interpretatzen dizkigu datu horiek esánez:

Verb form varied predictably according to question type, and one word order (SVO) occurred far more frequently than would be predicted by question type alone. [Christianson, 2002:96-97]

horrela konfírmatuz emaitzak te Proulx (1991) eta Dryer (1997). Hortaz, bádirudi ze, genioenez sorpresiboki, SVO ordena dá ageri askoz maizago zein beste edozein ordena an Ojibwa hizkuntza.

helduz ki koklusioa eze ordena maizkoena dá, alde handiz, SVO.

Eta gauza da ze, orohar espero dugú informazio rhematikoena an objetua, eta ez an sujetua, halan-ze SVO ordena maizkoen horretan, tipikoki informazio berria agertuko litzaké an esaldi-bukaera. Esan nahi baita ze Ojibwak ez dirudi kontradibide batere egokia aurka tendentzia orokorra ki kokatu informazio berria geroago zein informazio zaharragoa, an bukaera. Eta Dryer-ek begiratutako perpaus osagarrietan, tendentzia hori mantentzen da: ikusi dugunez, esaldi horiek bukaeran kokatzen baitira, eta gehien-gehienetan an SVO ordena eurak ere, esan nahi baita kokátuz perpaus osagarriko informazio rhematikoena preseski an esaldiko bukaera-bukaera.