"nindekarren/nindakarren" sortzen da noiz lehenagoko "nenkarren" hasten den izatén anbiguoa arten "hark ni" eta "nik hura"
Atzokoan zenioén, Josu:
nakarzu = na + dakarzu
Nola da iraganaldian?
nin + dakarzu + eN = nindakarzun
"nindakarzun" ez da baizik aldaera bat ti "nindekarzun", zeinen 3. persona dén "hark ni nindekarren". Hortaz, hor ez da agertzen "-da-" morfema, zein hor legoke guztiz lekuz kanpo.
"nindekarren" sortzen da noiz lehenagoko "nenkarren" hasten den izatén anbiguoa arten "hark ni" eta "nik hura".
Gauza da ze "nenkarren" anbiguo bihur daiteke, tipikoki an hizkerak non gehitu dén hasierako "z-" bat an 3. personak nola "z-e-kar-ren", halan ze 2. persona singularra desanbiguatu da kin "zuk hura zenkarren", nondik analogiaz sortu ahal dá "nik hura nenkarren", anbiguoa kin "hark ni nenkarren".
Bide orokor hori (salbuespenak beti egoten dira) guztiz logikoa da. Lehen sortzen dá "hark ni nekarren" sinplea eta ondo osatua (1. fasea). Gero, reinterpretazioa dela medio eta anbiguetateak tartean, sortzen dá "hark ni nenkarren" (2. fasea), eta berriro anbiguetateak tartean direla, sortzen dirá "hark ni nindekarren/nindakarren" (3. fasea), non azkena sinpleki dén aldaera bat ti lehenengoa. Gogoratu gure faseak an:
Hortxe dugú 3. fasea. [>>>]
posted by Jesus Rubio at asteazkena, iraila 27, 2023
4 Comments:
Antipodetan guiagocec, Jesus!
Oharra: nindEkarren sorthua duc aurreco i horren eraguin phoneticoz, A = > E.
Forma ossoa nindAkarren duc, ceinetan DAKAR orainaldi ossoa ikusten baitugu clarqui.
nindakarren: ni harc
= > nenkarren: ni harc edo nic hura
= > nekarren: nic hura
Adeitsuqui
Van Eys-ec bere grammatica comparatuan
niN / neN, hiN / heN, giN / geN eta ziN / zeN aurrizquietan N mysteriotsua ikusten du, ceinaren jathorria ez baitu eçagutzen. Gaur egungo euskal filologoen modura, aleguia.
Hona hemen jathorria:
NINtzen, NENgoen < = NINdagoen
HINtzen, HENgoen < = HINdagoen
GINen, GENgozen < = GINdagozen
ZINen, ZENgozen < = ZINdagozen
Adeitsuqui
Arratsalde on, Jesus!
Çure theoriaren arauera negoen çaharragoa liçate nengoen baino.
Era berean nekarren çaharragoa liçate nenkarren baino, eta berau nindekarren baino.
Problema da nindagoen bat, adibidez, ez dela explicatzen. Eta explicatzen dela, berçalde, batuan onharturic ez dagoen bat (nenkarren), nindekarren explicationeric gabe lagata.
Nire theoriac dena du explicatu nahi, naffarreran dagoen guztia, aleguia.
Adeitsuqui
Joannes Leiçarragac:
6 Ecen baldin Moyses sinhesten bacindute, sinhets nindiroqueçue ni: ecen niçaz harc scribatu vkan du.
Marcel Etchehandyc:
46 Alabainan, sinets bazinezate Mois, ni ere sinets nindezakezue, nitaz idatzi baitzuen harek.
ninDIROqueçue = ninDEÇAqueçue
Optativo ( = aleguiazco) regular biotan DIROKEZUE eta DEZAKEZUE orainaldico aditzac (+ ke) argui eta garbi.
nindeçaqueçue adizquiaren forma irregularra hauxe da: ninçaqueçue, cein batueraz nintzakezue idazten baita.
nindezakezue = nintzakezue: ni-zuek
Nola explicatzen ahal da azquen nintzakezue honen formacunça?
Naffarreraz berez explicatzen da.
zindute eta zinezate ere ikusten ahal dirade goicoetan.
zinDUte = zenDUte. Batuan: zenute
zinezate < = zinDEZAte = zenDEZAte. Batuan: zenezate
Bethiere presenteco adizquiac preteritoco eta aleguiazco adizquietan cherthaturic.
Discussioneric gabe. Arguiro. Nic descubritu dudan hau uler ez deçanac ikastea daduca jada garaia baita!
Adeitsuqui
Argitaratu iruzkina
<< Home