igandea, iraila 10, 2023

"zuk zekarren" zaharragoa vs "zueik zekartzuen" berrikiago sortua

Herenegun aipatzen genuén ondorengo taula ti Aretxabaleta, Eskoriatza eta Leintz Gatzaga:

eta komentatzen genuén:

Sinpleki, ez daukagu objetu pluraleko formarik, bitarten objetu singularrekoak guztiz bát datozen kin Eibarkoak (bestalde, ohartu ze bai ezberdintzen dirá "zuk" eta "zueik" formak).

Bai, ezaguna denez, garai batean (akaso ez oso zaharra) "zuk zekarren", zein jatorriz zén 2. persona pluralekoa, bihurtu zén 2. persona singularrekoa an erabilera zainduagoa (berdin gertatu zen adibidez an inglesa, frantsesa edo gaztelania). Momentu horretan agertu zén beste forma bat ki adierazi 2. persona plurala, zehazki:

  • zueik zekartzuen

ordezta 

  • zuk zekarren 

zaharragoa, zein jada bihurtua zén 2. persona singularra.

Ikusten dugunez, "zueik zekartzuen" horrek "-(t)zue-" infijoa sartu du, horrela adieraziz ze forma hori dagokio i "zueik = zuek" ordezta "zuk". Prononbrea ("zueik = zuek") ere sortzen da hor.

"-(t)zu-e" hori, finean dá batuketa e bi pluralgile: "(t)zu" pluralgilea eta "e" partikula indeterminatu zaharra, zein, gure analisian, momenturen batean bihurtu zén pluralgilea ere. Pluralgile horiek, ordea, ez dagozkio i objetua, baizik i sujetua. [>>>]