Ba, berrikuntza hori zén ber "-ko" biderkatzaile postpositiboa zein gero bihurtuko zén arazo

Komentatzen genuén atzo nóla ...

...Jatamendi-k, noiz irakatsi behar zién biderketa-argibide bat ki umeak, lehenengo momentuan aukeratu zuén hori zein berak deitu zuén:

baserritar-tolesketa-argibidea

zein zén formalki sinpleena (eta, horrexegatik, sortzeko erraza eta egokia an hasiera bat bederen) eta zeintaz mintzatu ginén hemen:

¿zein itz esango dituzu 2 x 4-az tolestuteko, erderazko 2 por 4 = 8 esateko? Iru itz bakarrik; bi lau, zortzi. [Fatamendi, 2017, ikus hemen]

hau da:

bost bat, bost

bost bi, hamar

...

eta ume bat horrela hasia zelarik, zerbait gertatu zen:

...baña erdira eldu orduko, uts egin ezpazuan ere beste bide batera jo zuan. [Jatamendi, 1918]

Hortaz, umeari beste bide bat iruditu zitzaión akaso argiagoa zein hasierako baserritarren bidea, nahiz izan pitin bat konplexuagoa estrukturalki. Eta, zéin zen esapide berri hori ki eman multiplikazioak euskaraz?

Ba, berrikuntza hori zén ber esapidea zeintaz Andoni Egaña-k zioén ze (ikus sarrera hau):

Ditxosozko -ko biderkatzailea heltzen zenerako zorabiatu egiten zinen esaeran, ulermenean, denean. [Egaña, 2022]

hau da: "-ko" sufijo biderkatzailea itsatsia ki bigarren faktorea:

bost bateko, bost

bost biko, hamar

bost hiruko hamabost

...

Bistan denez, berrikuntza hori gerora bihurtuko zén arazo. [>>>]