asteartea, abuztua 27, 2024

Principle of Temporal Sequence (PTS) edo Caesar's Principle

Atzokoan aipatzen genuén printzipioá on sekuentzia tenporala (principle of temporal sequence, PTS), zeini halaber deitu izan zaion "Caesar's principle" zatio Zesar-en esaldi famatu hura:

vini, vidi, vinci
non hiru aditz horiek juxtaposatzen dirén justuki an ordena tenporala on eventoak. Hala deitzen genion guk ere an gure "Buruz hizkuntzen garapen sintaktiko-diskursivoa", nola genioén an ondorengo sarrera, zeinen pasarte bat gogoratzen dugún jarraian:

Eta gauza da ze juxtaposizioa ez da bide orokorra, ez da bide potentea, baizik mugatua, esan nahi baita ze mugatzen ditú aukera expresiboak, nola genioen an gure artikulua titulatzen "Buruz hizkuntzen garapen sintaktiko-diskursivoa" zein irakurri ahal den an liburua on Mikel Mendizabal deitzen "Hizkuntzen berdintasun komunikatibo: mitoa ala errealitatea?" (2014):

Aurrekoarekin lotuta, bada beste puntu azpimarragarri bat an euskal versioak: nabari da ze zenbat eta juxtaposizio eta koordinazio gehiago agertu, orduan eta kronologikoagoa bilakatzen dala ordenamendua (akorde kin "Caesar's principle": vini, vidi, vinci), halako moldez non diskursoa dan bilakatzen gero eta mekanikoagoa, lauagoa, monotonoagoa, zurrunagoa eta pragmatikoki mugatuagoa respektu original subordinatua, zein dan askoz ere askeagoa eta flexibleagoa, horrela ahalbidetuz joku expresivo aberatsagoa. [Rubio an Mendizabal 2014:127]

Ordena tenporal hori tipikoki adierazten da bidéz juxtaposizioa edo koordinazioa, eta diogunez, zenbat eta gehiago erabili halako ordena eta halako tresna sintaktikoak, diskursoa izanem dá hainbat kronologikoagoa, mekanikoagoa, monotonoagoa... finean sórtuz emaitza aski pobrea respektu posibilitateak on subordinazioa an bere eskaintza zabala, zeinekin lortu ahal dén joku expresibo aberatsagoa. Azkenik esan ze subordinazio potentea (efizienteki eta efektiboki rekursiboa) soilik lortu ahal da bidéz baliabide sintaktiko burulehenak. [2463] [>>>]