Esan nahi baita: "Hizkuntzak evoluzionatu du" tipikoki litzaké zailagoa ze "Hizkuntza evoluzionatu da"

Mintzatuz gain artikulua ganik Ana Galarraga titúlatzen "Ergatiboa duten esaldi iragangaitzak, prozesatzeko zailagoak" (Elhuyar zientzia, 2019), bertan autoreak hasieratik laburbiltzen digu artikuluko ideia nagusia kin hitz hauek:

Ergatiboa duten esaldi iragangaitzen prozesamendua garunean zailagoa da euskaraz, ergatiborik ez dutenena baino. [Ana Galarraga, Elhuyar zientzia, 2019/11/11]

Adibidez, genioen hemen:

"evoluzionatu" aditza dá horietakoa zein, akaso sorpresiboki, ez den agertzen an Orotariko Euskal Hiztegia. Azken hamarkadetan, ordea, aski erabili da. Eta erabiltzen. Eta erabiltzen da bi modutara: kin "du" ("Hizkuntzak evoluzionatu du") eta kin "da" ("Hizkuntza evoluzionatu da"). Eta nahizta, printzipioz, "evoluzionatu" izán aditz semantikoki intransitiboa, baturako nagusitu dá "du" ergatiboduna (Euskaltzaindia-k hala ebatzia), nahiz "da" erabilerak, oraindik ere, ez diren gutxi. Eta galdera da: zergátik ez biak?

Hortaz, 

Hizkuntzak evoluzionatu du

litzaké halako esaldi iragangaitz edo intransitibo horietako bat non agertuko litzaigukén ergatiboa ("Hizkuntzak..."), halan-ze tipikoki izanen litzaké prozesatzeko zailagoa ze bere versione ez-ergatiboa: 

"Hizkuntza evoluzionatu da"

[1063] [>>>]