Momentuz bederen, guk aldeztuko genuke "-ko" genitiboaren sorrera propio bat. Baina, galdera dá: sorrera propioa izan balitz, nóndik eta nóla gerta ziteken?
Labúrbilduz aurreko egunetakoa, ez dirudi dagonenik evidentzia argirik ti "-ko" genitibo zaharrik an akitaniera (K.o. I-III mendeak), baizik soilik haren erabilera (ondo testigatua) nola diminutibo-hipokoristikoa, zein bat etor litekén kin antzeko erabilerak an iberikoa (nahiz azken hori ez dagoen hain ondo testigatua).
Zeltiberikoan, bestalde, bázen sufijo derivatibo bat adiéraziz leku-genitibotasuna (antzera nola akitanierako atzizki derivatiboá "-t(h)ar"), baina ez dugu momentuz aurkitu haren testigantza diminutibo-hipokoristikorik (zein existitu ahal den), halan ze momentuz behintzat lerratuko ginake aldéz interpretatu "-ko" atzizki diminutibo-hipokoristikoa nola propioa an akitaniera-euskara, eta akaso propioa an iberikoa ere.
Bestalde, euskararen "-ko" genitiboak bádu askoz erabilera zabalagoa zein "-ko" zeltiberikoa, nola Domene-k zioén hemen (2011):
En efecto, el sufijo (...) -ko sustituyó al antiguo sufijo -tar en los apellidos y en los gentilicios, aunque el significado del sufijo -ko es más amplio que el del sufijo -tar y este último es un sufijo derivativo. [Domene, 2011:134]Bai, euskararen "-ko" sufijo genitiboa erabiltzen dá nola nexua artén sintagmak (zein egon litezkén adibidez an inesiboa), eta, momentuz (ikusi behar da nola interpretatu ahal den "sorioneku" agertu berria) ez dira agertu testigantza argiak ti "-ko" genitibo hori lehénda Erdi Aroa, non dauzkagún hainbat deitura pertsonal kin "-ko", bai diminutibo-hipokoristikoak an izenak, eta baita genitiboak an abizenak, nola ikusi ahal den an ondorengo aipua ti Gorrotxategi (ikus ere hemen):
Horrela, momentuz bederen, guk aldeztuko genuke "-ko" genitiboaren sorrera propio bat, gehiago ze konsíderatu mailegu bat ti zeltiberikoa, zeinen justifikazioa ez zaigun iruditzen hain argia eta erraza haratago ti antzekotasun formala (an erabilera mugatu bat non bázen "-t(h)ar"), nahiz, jakina, azalpen hori ez den ezinezkoa. Baina, galdera dá: sorrera propioa izan balitz, nóndik eta nóla gerta ziteken? [1832] [>>>]
Etiketak: -o > -(k)o, -o > -(k)o / -(t)o
0 Comments:
Argitaratu iruzkina
<< Home