asteazkena, iraila 13, 2023

Aramaioko hizkera: "nik nakarren" ordéz "nik nekarren" edo "guk gakarren" ordéz "guk gekarren"

Atzokoan ikusten genuén ondoko paradigma ti Aramaio, non gaurkoan azpimarratu nahi genituzke beste bi forma hauek (nahiz izan litezke beste edozein):

  • nik nakarren = nik nekarren
  • guk gakarren = guk gekarren

Hor, ikusten dugunez, "nik nekarren" zaharraren "-e-" hori (oso zaharra) bilakatu dá "-a-" berriagoa (eta irregularra), itxuran bidéz asimilazioa kin 2. silabako beste "-a-" hori ("nekarren"), an beste adibide bat ti asimilazio regresiboa, non lehenengo vokala asimilatuko zén kin 2. silabakoa. Horretaz mintzo ginén an sarrera hau:

Eta Erdozia-k (2001) berak esaten digunez, bilakaera-mota hori deitzen dá "asimilazio regresiboa":

Adibide horien ostean, Erdoziak (2001) ematen ditú atzoko adibideak: "derauot > doot" edo "derauo > doo".

Azkenik esan ze berrikuntza hori agertzen zaigu an persona guztiak. [>>>]

2 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

IBILI aditza honetara agertzen zaiku bai Ithurry-ren bai Lafitteren grammatika bikainetan:

Orainaldia

dabila
nabila
habila

dabiltza
gabiltza
zabiltza
zabiltzate

Hau da, dabila-tik nabila eta habila ondorioztatzen dira eta dabiltza-tik, ordea, gabiltza eta zabiltza. Azken honetarik, bada, zabiltzate.

Iraganaldia

zebilan
nindabilan
hindabilan

zebiltzan
ginabiltzan
zinabiltzan
zinabiltzaten

Ithurryc: zebilan eta zebiltzan
Lafittec: zabilan eta zabiltzan
Leiçarragac: zabilan eta zabiltzan

Lafittec arguiro erraiten du ezen ginDabiltzan, zinDabiltzan eta zinDabiltzaten formac ere ençuten direla, zeinak konfirmatzen baitu nire theoria, zeinaren arauera iraganaldiko adizkiak orainaldiko adizkien gainean eraikiak baitira:

nin + dabila + eN
hin + dabila + eN
gin + dabiltza + eN
zin + dabiltza + eN
zin + dabiltza + te + eN

D horren desagerpena bertze adizki batzuetan.guertatzen da:

Eta halaber ukan aditzean ere:

zindituen = > zinituen (nafar-lapurtera)
edota
zendituen => zenituen (Batua)

Adeitsuki


asteazkena, iraila 13, 2023 6:04:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

Eta hauetarik berriagoak diren bertze hauek:

ninda = > nen
hinda = > hen
ginda = gen
zinda = zen

dabila = dabil

Hau da, nenbilen, henbilen, genbiltzan, zenbiltzan eta zenbiltzaten

osteguna, iraila 14, 2023 3:32:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home