larunbata, apirila 20, 2024

Igone Zabala (2014): "...funtsezkoa izan daitekeen bereizketa garrantzitsu hori gehiegi nabarmendu gabe."

Honela hasten da Igone Zabala bere "Nominalizazio-eskalak eta hiztegiak" (2014), alegia mintzátuz gain tratamendu nahastailea artén aditz-izen sintaktikoak (aditzetatik regularki jasoak) eta nominalizazio-izen lexikoak (izen hutsak), zein zabaldu den an euskal hiztegiak, eta zeintaz ari ginen an gure atzoko sarrera (eta an gure 2013ko sarrera):

Gure híztegirík erabilienek baliabide síntaktikoak diren aditz-izenak erakutsí ohí dítuzte maíz baliabide lexikoak diren aditzetiko izenen ondoan, eta erabiltzaileak baliabide horíek egokiro balíatzeko funtsezkoa izan daitekeen bereizketa garrantzitsu hori gehiegi nabarmendu gabe. [Zabala, "Nominalizazio-eskala eta hiztegiak", 2014]

Areago ere, esango genuke ze Euskaltzaindiaren Hiztegia-n nabari dá joera berritzaile orokor bat aldéz berdindu aditzetiko izenak eta aditz-izenak, adibidez noiz esaten dutén:

non adibidez "igotze" sartu dutén an hiztegia nola izena (respektu Harluxet hiztegi klasikoa, non ez den agertzen zatio izán aditz-izen regular bat), bitarten "garatze" ez den agertzen nola izena.

Eta gauza bat dirá aditz-izen regularrak (sistematikoki aditzetatik sortuak), zein dirén aditz-formak an funtzio mixtoa (aditz-izena, baliabide sintaktikoa, ez da hiztegikoa) baina finean adiéraziz aditzaren ekintza, akzioa; eta beste gauza bat dirá izen hutsak (hiztegikoak, baliabide lexikoak), zein, besteak beste, eta esango genuke ze nagusiki referitzen dirén ki ekintzaren ondorioa,tipikoki hartuz ezaugarri lexiko (eta pragmatiko) propioak eta bereziak, horrela aberastuz eta finduz expresioa (bestalde, sintaktikoki ere aberasten eta fintzen da expresioa). Gainera, azpimarratu nahi genuke ze izen hutsak dirá sintaktikoki ere izen hutsak, hartuz adibidez adjetiboak ordéz adverbioak nola aditz-izenek (azken hauek adjetiboa hartuz gero, bihurtzen dirá izen hutsak, halan ze izenen sintaxi bera dute: dirá nominalizazio hutsak).

Igone Zabala-k (2014) dio ze gure hiztegi erabilienetan ez da gehiegi nabarmentzen funtsezkoa izan daitekeen bereizketa garrantzitsu hori artén aditz-izenak (baliabide sintaktikoak) eta izen hutsak (baliabide lexikoak):

... eta erabiltzaileak baliabide horíek egokiro balíatzeko funtsezkoa izan daitekeen bereizketa garrantzitsu hori gehiegi nabarmendu gabe. [Zabala, "Nominalizazio-eskala eta hiztegiak", 2014]
Bai, hala da, baliabide horiek hain gutxi desberdintzen dira ze esanen genuke ze hiztegi arauemailean nabari dá joera berritzaile bezain nahastaile bat aldé berdindu bi baliabide-mota ezberdin horiek zatio arrazoi sintaktiko hutsak (estuasun sintaktikoak). [2334] [>>>]