asteartea, iraila 24, 2024

Tomlin-en datuetan falta dá informazio relevante asko, zehazki falta da ha informazioa zein datorkigun ti dimensio diakronikoa, zein den klavea

Atzokoan amaitzen genuen esánez:

Hiru printzipio horiekin, Tomlin saiatu zén azaltzen berak bildutako hitz-ordenen banaketa estatikoa. Oso saio interesgarria, dudagabe, nahiz esan behar dugun ze saio horrek zeukán oinarrizko arazo inportante bat, zein gogoratuko dugún bihar.

Horren inguruan idatzi genuén an gure ondorengo sarrera, zein gogoratuko dugún osorik, eta zeintan zehazten genuén Tomlin-en azterketaren arazo nagusia (eta handia) zein den ze berak ez du konsideratzen dimensio diakronikoa on munduko maiztasun sintaktikoak, halan ze galtzen ari da informazio klavea an bere analisia: informazio diakronikoa hala respektu maiztasun aldakorrak nola respektu baldintza aldakorrak barrén garai ezberdinak. Ikus daigun: 

Atzokoan mintzo ginen gain Tomlin-en azalpena respektu zergátik bere printzipio funtzionalak ez diren beti elkarrekin betetzen. Esan nahi baita ze, munduan zehar, bádira hitz-ordenak non nagusitzen den printzipio horietako bat gain beste bat, edo alderantziz. Hori azaltzearren, Tomlin mintzo zén gain interakzioak eta interferentziak artén printzipio ezberdinak an ordena konkretuak (mintzo zen gain ordena aditzaurrenak), non egonen zirén printzipio inkonpatibleak:

The principal reason for this is that under certain circumstances one principle may interact with another in ways which may neutralize it . So, for example, under the analysis presented here verb-initial languages cannot in principle realize all three functional principles . Either the TFP and AFP can be realized, yielding VSO orders, or VOB can be realized , yielding VOS orders. [Tomlin, 1986:130]

Hortaz, genioén:

Ondo da, baina horrek segituan planteatzen digu beste galdera bat:

  • Existizen badira, nola existitzen diren, bi ordena (SOV eta SVO) non Tomlin-en hiru printzipioak betetzen diren, zergátik ez dira sintaxi guztiak pertenitzen ki ordena horiek? Zergátik existitzen dira sintaxi realak non ez diren betetzen hiru printzipio horiek?
Bihar saiatuko gara bideratzen erantzun bat, erabiliz dimensio bat zein Tomlin-ek ez duen kontuan hartu an bere analisia, eta zein dén dimensio fundamentala an azalpena on hitz-ordenak arten munduko sintaxiak.

Gauza da ze Tomlin-ek ez du konsideratzen an bere analisia ha dimensio diakronikoa (berak soilik aztertzen ditú datu estatikoak, sinkronikoak), halan ze, bere analisia aurrerapausu handia izanik ere, esan behar da ze:

  • Tomlin-ek ez du konsideratzen ze existitzen da joera diakroniko orokor bat aldé VO, eta hortaz aldé SVO (zeinek, bide batez, beharko luké beste printzipio bat).
  • Tomlin-ek ez du konsideratzen ze dimensio diakroniko horretan existitzen dirá baldintza eta behar komunikatibo aldakorrak zek sortzen dituzte erantzun sintaktiko ezberdinak, eta are alderantzizkoak. Bestela esanda, Tomlin-ek ez du konsideratzen ze, hizkuntzen sorreran, askoz probableagoak dirá OV ordenak kin sujetu oso kontextualak an bukaera (edo inon ez), berdin nola diren askoz probableagoak VO ordenak kin hasierako S kanonikoa azpi baldintza gerota orokorragoak, exigenteagoak eta gutxio kontextualak, eta ondorioz, ez du konsideratzen ze sintaxiak bádute bi mutur horien arteko joera diakroniko bat, eta ibilbide diakroniko tipiko bat zein ez den zértan erraza izan. Horregatik egoten dira salbuespenezko kasuak, eta oso salbuespenezkoak ere.

Horrela, hizkuntza bat luzaro mantentzen bada azpi baldintza komunikatibo oso kontextualak, askoz probableago bihurtzen da ze bere sintaxiak izan dezán S sujetua an amaiera, bitártean ze baldintza komunikatiboak konplexuago bihurtzean, sintaxi aditzazkenek ez lukete ia batere aukerarik. Ikus:

Esan nahi baita ze, adibidez, sintaxi sujetuazken kanonikoek (oso gutxi baitira) ez lukete beteko ha printzipioa on progresio thema-rhematikoa sinpleki zeren, arrazoi ezberdinengatik, zailago izan duté euren ibilbide diakronikoa buruzki posizio diskursibo progresiboagoak, akaso zeren ia beti bizi izan baitira azpi baldintza komunikatibo oso kontextualak, sortuz salbuespenezko ohitura linguistikoak zein ez diren izanen ez efizienteak ezta efektiboak ere azpi baldintza orokorragoak.

Baina, ondobidean, horiek ere joan beharko lirake aurkitzen euren bidea buruzki estruktura diskursiboagoak.
Bai, Tomlin-en datuetan falta dá informazio relevante asko, zehazki falta da ha informazioa zein datorkigun ti dimensio diakronikoa (soilik erabili dú informazio sinkronikoa), zein den klavea (alegia, falta da aldaketen norabidea azpi baldintza ezberdinak eta an garai ezberdinak...). [2491] [>>>]